Báo cáo Biện pháp Áp dụng phương pháp Blended Learning để nâng cao chất lượng giáo dục môn Tin học

quan tâm của người học, người dạy cần thiết kế và cung cấp tài liệu học tập đa dạng, phù hợp với khả năng của người học. Để làm được điều này, người dạy cần đầu tư thêm thời gian cho việc nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm hỗ trợ cho việc thiết kế bài giảng, thay đổi phương pháp giảng dạy,
Người dạy cần lập kế hoạch chi tiết trong lịch trình giảng dạy: nêu rõ tỷ lệ kết hợp được sử dụng trong mô hình Blended learning (bao nhiêu phần trăm dùng cho mô hình học tập truyền thống, bao nhiêu phần trăm dùng cho mô hình học tập trực tuyến) để người học có thể chủ động trong việc sắp xếp thời gian học cho phù hợp.
Để người học có thể dễ dàng tiếp cận được với tài liệu tự học, người dạy cần có hướng dẫn chi tiết, cụ thể, có các kênh thông tin online để thuận tiện trong việc hỗ trợ, góp ý và khích lệ người học. Bên cạnh đó, để khuyến khích người học nâng cao khả năng tự học, người dạy cần thiết kế các công cụ để giám sát người học (Bài kiểm tra ngắn, bài thảo luận nhóm,), người dạy cần phải tạo ra kênh thông tin để người học có thể dễ dàng trao đổi thông tin khi cần, khuyến kích người học mạnh dạn hỏi và chia sẻ thông tin.
Bước 1: Đặt mục tiêu giảng dạy
Xác định mục đích và những mục tiêu tổ chức muốn đạt được với phương pháp giảng dạy này.
VD: Bạn muốn học viên tham gia vào bài giảng nhiều hơn, và chủ động, độc lập hơn với việc học. Hoặc bạn muốn những công cụ của phương pháp này giúp tăng tính tương tác giữa học viên với nhau.
Bước 2: Chọn một mô hình phù hợp
Dựa vào mục tiêu đã đề ra, bạn cần phải đưa ra lựa chọn mô hình phù hợp nhất. Bạn có thể chọn nhiều hơn 1 phương pháp, nhưng cần phải cân đối để bản thân có thể quản lý và duy trì một cách tốt nhất. Lưu ý rằng mỗi mô hình có thể đòi hỏi những công cụ và thiết kế phòng học khác nhau.
Bước 3: Lựa chọn công cụ để truyền tải
Bạn cần một ứng dụng dạy học trực tuyến chuyên dụng để bắt đầu phần dạy online trong Blended Learning. Mỗi doanh nghiệp, trường học có những nhu cầu khác nhau, nhưng đều cần 2 công cụ. Bao gồm 1 công để tạo ra nội dung, bài giảng số và một hệ thống quản lý học tập (LMS) để giao bài và theo dõi tiến độ học viên. Cùng tìm hiểu rõ hơn 2 loại công cụ này.
Bước 4: Xây dựng môi trường phòng học
Bạn sẽ cần thiết kế lại lớp học phù hợp với mô hình Blended Learning. Bên cạnh đó, đảm bảo rằng thiết kế phòng học tổng thể sẽ thúc đẩy học viên, tăng cường động lực và tính tương tác.
Bước 5: Bắt đầu Blended Learning
Lúc này bạn có thể bắt đầu lớp học Blended Learning. Tiếp theo là tổ chức và quản lý quá trình học, mất ít nhất vài tuần để phương pháp học mới này đem lại kết quả.
Đối với các cơ sở giáo dục:
Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng bao gồm: Hệ thống máy chủ và hạ tầng kết nối mạng Internet đáp ứng được nhu cầu người học tránh tình trạng nghẽn mạng, quá tải khi người học tham gia tải tài liệu, xem video tự học, làm bài tập, bài kiểm tra online, Xây dựng Hệ thống quản lý học tập: không bị giới hạn thời gian, không gian, cho phép người học có thể truy cập mọi lúc, mọi nơi; hệ thống cần đơn giản, có hướng dẫn cụ thể để người học dễ dàng tiếp cận và có các công
cụ để người học có thể đánh giá được quá trình tự học của bản thân. Đối với Hệ thống quản lý nội dung học tập cần cung cấp các học liệu điện tử đa dạng, phù hợp với sở thích, cách học của nhiều người, như: Sách điện tử, Video dạy học, Bài giảng điện tử
Phải có sự trao đổi, chia sẻ nguồn lực dạy học số giữa các trường, như: Xây dựng chung nguồn học liệu, học tập các kinh nghiệm xây dựng hệ thống quản lý, chính sách hỗ trợ người dạy, người học khi áp dụng mô hình dạy học Blended learning.
Cần có cơ chế riêng để khuyến khích người dạy đầu tư cho mô hình dạy học Blended learning: Tăng cường các buổi tập huấn sử dụng phần mềm dạy học, các công cụ phục vụ dạy học trực tuyến, đưa ra chính sách để hỗ trợ người dạy như: thay đổi hệ số tính giờ giảng đối với các môn học có áp dụng mô hình dạy học Blended learning, có thay đổi phương pháp dạy học, có làm mới tài liệu học tập phục vụ mô hình dạy học Blended learning,
Biện pháp 3: Theo dõi, đánh giá quá trình học tập của học sinh
Theo dõi đánh giá học sinh trong quá trình học tập là một trong những khâu quan trọng trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của người học nhằm tạo không khí học tập sôi nổi, khuyến khích tính tự lập, tự chủ, tích cực, sáng tạo cho học sinh. Ở đây, giáo viên được quan sát các hoạt động, cử chỉ, hành vi, tác phong của các em trong quá trình học ở lớp học cũng như tự học ở nhà bằng các phần mềm trực tuyến như:
Các nền tảng học trực tuyến: Hầu hết các nền tảng học trực tuyến đều cung cấp các công cụ quản lý tiến độ học tập, giúp bạn dễ dàng theo dõi hoạt động của học sinh. Ví dụ: Canvas, Moodle, Google Classroom, Blackboard, Edmodo.
Bài kiểm tra trực tuyến và thực hành thực tế: Các bài kiểm tra trực tuyến và thực hành thực tế là hai phương pháp quan trọng để đánh giá kỹ năng và kiến thức của học sinh trong mô hình học tập Blended Learning. Dưới đây là cách chúng hoạt động:
Bài kiểm tra trực tuyến:
Các bài kiểm tra trực tuyến giúp đo lường kiến thức lý thuyết của học sinh một cách nhanh chóng và chính xác. Bạn có thể sử dụng các nền tảng như Google Forms, Kahoot! hoặc Quizlet để tạo các bài kiểm tra với nhiều dạng câu hỏi như trắc nghiệm, đúng/sai, và tự luận.
Bài kiểm tra trực tuyến thường có tính năng tự động chấm điểm, giúp tiết kiệm thời gian cho giáo viên và cung cấp phản hồi ngay lập tức cho học sinh.
Thực hành thực tế:
Phần thực hành thực tế giúp học sinh áp dụng những gì đã học vào các tình huống thực tế. Điều này có thể bao gồm các dự án nhóm, các bài tập thực hành trong phòng thí nghiệm, hoặc các nhiệm vụ thực tế như viết báo cáo hay thuyết trình.
Các bài tập thực hành giúp phát triển kỹ năng mềm của học sinh như làm việc nhóm, tư duy phê phán, và kỹ năng giao tiếp.
Phản hồi thường xuyên: Phản hồi thường xuyên là yếu tố quan trọng giúp học sinh cải thiện và điều chỉnh quá trình học tập của mình. Đây là vài gợi ý để thực hiện:
Phản hồi ngay lập tức: Cố gắng cung cấp phản hồi ngay sau khi học sinh hoàn thành bài kiểm tra hoặc bài tập. Điều này giúp họ nhận ra những điểm cần cải thiện ngay lập tức.
Phản hồi tích cực và xây dựng: Luôn cân nhắc cung cấp phản hồi một cách tích cực và mang tính xây dựng. Thay vì chỉ ra lỗi sai, hãy hướng dẫn học sinh cách làm tốt hơn ở lần sau.
Công cụ trực tuyến: Sử dụng các nền tảng như Google Classroom hoặc các công cụ LMS khác để gửi phản hồi trực tiếp tới học sinh. Những công cụ này thường cho phép bạn ghi chú chi tiết và cung cấp các liên kết hữu ích.
Tạo thói quen cung cấp phản hồi liên tục sẽ giúp học sinh cảm thấy họ được quan tâm và có động lực học tập. Chưa kể, nó sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những khó khăn mà họ đang gặp phải.
Thực nghiệm sư phạm
Mô tả cách thức thực hiện
*Dạng bài học tìm hiểu về nội dung kiến thức mới.
Ví dụ: Bài 19. Câu lệnh if (Tin học 10 – Kết nối tri thức)
Chuẩn bị:
Tài liệu số hóa:
Video bài giảng: Tạo video giảng giải về câu lệnh if, if-else, và câu lệnh if lồng nhau. Giải thích rõ ràng cú pháp, cách sử dụng và đưa ra ví dụ cụ thể.
Bài tập trực tuyến: Đăng bài tập lên nền tảng học tập như Google Classroom để học sinh có thể làm và nộp bài trực tuyến.
Tài liệu lớp học:
Slide bài giảng: Tạo các slide PowerPoint giải thích chi tiết về câu lệnh if và các tình huống áp dụng.
Bảng tương tác: Sử dụng bảng tương tác để trực quan hóa các ví dụ và yêu cầu học sinh lên bảng thực hành.
Quá trình giảng dạy:
Trực tuyến:
Xem bài giảng video trước: Học sinh xem các video bài giảng tại nhà để nắm được khái niệm cơ bản và cú pháp của câu lệnh if.
Hoàn thành bài tập trực tuyến: Sau khi xem video, học sinh làm bài tập trực tuyến để kiểm tra hiểu biết.
Trên lớp:
Giải thích thêm và thực hành:
Giáo viên giải thích chi tiết thêm những phần mà học sinh còn chưa rõ.
Tạo điều kiện cho học sinh thực hành ngay trên máy tính với các ví dụ cụ thể.
Thảo luận nhóm:
Chia học sinh thành các nhóm nhỏ, giao nhiệm vụ giải quyết các bài toán yêu cầu sử dụng câu lệnh if.
Các nhóm thảo luận, giải quyết vấn đề và cử đại diện trình bày kết quả trước lớp.
Phản hồi và đánh giá:
Giáo viên theo dõi và cung cấp phản hồi kịp thời cho từng nhóm, chỉ ra những điểm cần cải thiện.
Sử dụng các bài kiểm tra ngắn cuối giờ để đánh giá mức độ hiểu bài của học sinh.
Công cụ hỗ trợ:
Google Classroom: Để quản lý tài liệu, bài tập, và phản hồi.
Zoom/Microsoft Teams: Để tổ chức các buổi học trực tuyến, thảo luận nhóm.
Kahoot/Quizizz: Để tạo các bài kiểm tra và câu đố vui nhộn, kiểm tra nhanh kiến thức.
Bằng cách áp dụng phương pháp Blended Learning này, bạn sẽ tạo ra một môi trường học tập linh hoạt, sinh động và hiệu quả, giúp học sinh nắm vững kiến thức về câu lệnh if trong Python.
Kết quả đạt được
Biện pháp này đã được áp dụng lần đầu trong năm học 2024 - 2025 tại lớp 10 của trường THPT Hồng Lĩnh. Và qua quan sát trực tiếp trong các giờ dạy và phát phiếu thăm dò tôi thu được kết quả như sau:
*Tính tích cực
Tiêu chí
Thời gian

Rất tích cực

Khá tích cực

Bình thường

Chưa	tích cực

Đầu năm

23 (13,8%)

31 (18,7%)

68 (40,9%)

44 (26,5%)

Hiện tại

58 (34,9%)

67 (40,3 %)

33 (19,8%)

8 (4,8%)

*Tính tự giác
Tiêu chí
Thời gian

Rất tự giác

Khá tự giác

Bình thường

Chưa tự giác

Đầu năm

19 (11,4%)

37 (22,3%)

72 (43,4%)

38 (22,9%)

Hiện tại

46 (27,7%)

72 (43,4%)

38 (22,9%)

10 (6,0%)

*Mức độ hoàn thành nhiệm vụ
Tiêu chí
Thời gian

Hoàn	thành tốt

Hoàn	thành khá tốt

Hoàn	thành nhưng chưa tốt

Chưa	hoàn thành
Đầu năm
15 (9,0%)
48 (28,9%)
60 (36,1%)
43 (25,9%)
Hiện tại
46 (27,7%)
72 (43,4 %)
33 (19,9%)
15 (9,0%)

Như vậy, kết quả học tập ở lớp thực nghiệm cho thấy việc phát triển Mô hình học tập kết hợp (Blended learning) là một bước chuyển tiếp từ mô hình học tập truyền thống sang mô hình học tập trực tuyến. Xu hướng dạy và học theo mô hình trực tuyến là một xu thế tất yếu trong tương lai, do đó việc đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nhân sự giảng dạy phục vụ cho mô hình Blended learning cũng là một yếu tố để phục vụ cho học tập trực tuyến trong tương lai. Để áp dụng thành công mô hình Blended learning trong dạy học ngoài sự đầu tư, thay đổi từ nhà trường, người dạy thì yếu tố chính vẫn là do bản thân của người học, người học cần phải thay đổi nhận thức của bản thân, tìm ra phương pháp tự học cho phù hợp để phát huy hết tác dụng của mô hình Blended learning.
Bên cạnh đó, vẫn còn một số em chưa thực sự tích cực với bài học. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết là do các em ngại học, ngại đọc sách, ngại phát biểuĐiều đó ảnh hướng đến việc tiếp thu của các em. Vì vậy, kết quả thực nghiệm mới chỉ là sự khẳng định bước đầu của các biện pháp chứ chưa hoàn toàn là tuyệt đối.
Từ kết quả trên cho thấy việc áp dụng các giải pháp nêu trong báo cáo vào dạy học mang tính khả thi. Học sinh tích cực chủ động, hứng thú trong học tập. Với kết quả đó, tôi mạnh dạn nêu vấn đề và đưa báo cáo này trước hội đồng sư phạm nhà trường, được Ban giám hiệu trường THPT Hồng Lĩnh cho phép áp dụng trong giảng dạy môn Tin học 10 năm học 2024 - 2025. Đồng thời tổ chuyên môn và Ban giám hiệu có hướng phát triển các giải pháp này để áp dụng trong giảng dạy Tin học ở các khối lớp 11,12. Đó là nguồn động viên rất lớn cho Tôi khi tham gia giảng dạy và nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
Kết luận
Giáo dục hiệu quả là phương pháp giáo dục đặt người học làm trung tâm. Với sự phát triển của công nghệ, phương pháp Blended Learning sẽ giúp trường học, doanh nghiệp xây dựng nên một chương trình đào tạo tối ưu mang lại hiệu
quả tốt nhất cho học sinh. Trong quá trình giảng dạy bộ môn Tin học những năm qua bản thân Tôi luôn ấp ủ và nung nấu tìm ra những PP phù hợp với đối tượng học sinh của nhà trường, để kịp thời truyền thụ kiến thức tới các em một cách hiệu quả nhất. Qua quá trình thực nghiệm giảng dạy ở trên lớp với những kết quả đã thu được và những kinh nghiệm bản thân đúc rút ra, cùng những ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp khi tham gia dự giờ, Tôi thấy rằng với biện pháp này của tôi sẽ là một hướng mở để phát triển phạm vi ứng dụng trong các kiểu bài Tin học trong chương trình phổ thông nói chung, tại trường THPT Hồng Lĩnh nơi tôi đang công tác nói riêng. Từ đó sẽ giúp học sinh dễ khắc sâu kiến thức lý thuyết và có kỹ năng thực hành trên máy tính một cách thành thạo và tích cực hơn để giờ học Tin học trở nên sôi nổi, cuốn hút đối với học sinh.
Kiến nghị, đề xuất
Đối với tổ/nhóm chuyên môn
Thường xuyên dự giờ rút kinh nghiệm về chuyên môn, phương pháp giảng dạy cho đồng nghiệp. Từ đó có những định hướng kịp thời để giáo viên giảng dạy có thể điều chỉnh biện pháp phù hợp với tình hình học tập của học sinh.
Tăng cường các buổi chuyên đề của tổ, nhóm để nâng cao chất lượng và học bộ môn.
Tăng cường sự chỉ đạo và dành thời gian nhiều hơn nữa cho sinh hoạt của tổ, nhóm chuyên môn. Vì chỉ có trong sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn thì mỗi giáo viên mới có thể trao đổi phương pháp dạy học, kinh nghiệm dạy học,... góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả trong dạy học bộ môn.
Đối với lãnh đạo nhà trường
Nhà trường cần tham mưu với cấp trên và địa phương hỗ trợ thêm về cơ sở vật chất cho nhà trường, quan tâm theo dõi và đáp ứng các nhu cầu chính đáng
của giáo viên và học sinh về phòng học thực hành, điện, nước, máy tính, máy chiếu, bàn, ghế, hệ thống mạng Internet 
Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm hỗ trợ giáo dục tư tưởng để học để học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc học, từ đó học sinh có thái độ học tập đúng đắn.
Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo
Tạo mọi điều kiện để các trường THCS ngày càng hoàn thiện về cơ sở vật chất. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về sự nghiệp giáo dục trong toàn xã hội.
Đáp ứng đầy đủ về đội ngũ nhân lực cho trường để giảm tải áp lực công việc, giúp giáo viên làm việc đúng chuyên môn, chất lượng bộ môn sẽ hiệu quả hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.
Nghị quyết của Chính phủ số 44/NQ-CP ngày 9/6/2014 ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế; số 26/NQ-CP ngày 15/4/2015 ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 36- NQ/TW ngày 01/7/2014 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển CNTT đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế; số 36a/ NQ-CP ngày 14/10/2015 về Chính phủ điện tử; số 17/NQ-CP ngày 7/3/2019 về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019 - 2020, định hướng đến 2025.
Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.
Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/01/2017 phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy-học, NCKH góp phần nâng cao chất lượng GDĐT giai đoạn 2016-2020, định hướng đến 2925”.