Báo cáo Biện pháp Tạo hứng thú học tập Tin học Lớp 8 thông qua hoạt động khởi động

ác giải pháp, các hình thức tổ chức hoạt động khởi động phù hợp với các bài học, các chủ đề. Từ đó giúp học sinh huy động nhứng kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm của bản than về các vấn đề có nội dung liên quan đến bài học mới. từ đó kích thích tính tò mò, sự hứng thú, tâm thế của học sinh ngay từ đầu tiết học. Từ đó tạo tâm thế cho việc tìm hiểu và khám phá nội dung của bài học. 
Để giải quyết có kết quả yêu cầu, nhiệm vụ đã đặt ra của đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp lý luận như: thống kê, phân loại, phân tích, so sánh và tổng hợp...; cùng các phương pháp nghiên cứu thực tiễn như: quan sát, điều tra... kết hợp với việc trải nghiệm thực tế giảng dạy. 
2. Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy 
Hoạt động khởi động phải xác định rõ mục tiêu cần đạt, phương pháp và kỹ thuật tổ chức, phương tiện cần dùng; chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh một cách rõ ràng. Nhiệm vụ khi chuyển giao cho học sinh trong hoạt động khởi động cần kiểm kê lại kiến thức của học sinh (xem học sinh đã có được kiến thức gì liên quan đến bài học), tạo hứng thú cho học sinh, tạo ra tình huống có vấn đề để dẫn dắt HS vào phần hình thành kiến thức mới.
2.1. Nội dung và cách thức thực hiện. 
- Chọn hoạt động phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường. - Khởi động cần tổ chức thành hoạt động để học sinh trực tiếp tham gia nên sẽ cần lượng thời gian nhiều hơn.
- Giáo viên cần lưu ý không lấy những nội dung không thiết thực với bài học, tránh lấy những nội dung mang tính chất minh họa mà cần cụ thể: sử dụng nội dung bài học để khởi động, sao cho trong khởi động sẽ bao quát được nội dung bài học, qua đó giúp GV biết được học sinh đã có kiến thức gì trong bài mới và chưa biết gì để khai thác sâu vào những nội dung học sinh chưa biết (điều này có thể sẽ khác nhau ở từng lớp nên giáo viên cần có sự điều chỉnh kịp thời để phù hợp với đối tượng học sinh ở các lớp).
- Hoạt động khởi động là bước “thực hiện các động tác nhẹ trước khi thực hiện công việc” nên việc khởi động cũng cần nhẹ và sinh động để tạo sự hấp dẫn cho học sinh.
- Việc đặt câu hỏi hay tình huống khởi động cần chú ý tạo được hứng thú cho học sinh: để học sinh được thực hiện nhiệm vụ, được tham gia trả lời câu hỏi hoặc tham gia vào các tình huống khởi động. Câu hỏi/tình huống đưa ra ở phần này cũng cần có nhiều mức độ trong đó nhất thiết phải có câu dễ học sinh nào cũng có thể trả lời được. Khi các em trả lời được phần nào sẽ cảm thấy vui vẻ, thích thú để tạo tâm lý tốt khi vào bài học 
- Khi áp dụng tổ chức hoạt động khởi động cho 1 tiết học ở nhiều lớp thì GVBM nên lưu ý: Kế hoạch hoạt động đã xây dựng cần có sự điều chỉnh cho phù hợp với đặc điểm học sinh của từng lớp; tránh việc xây dựng 1 tình huống cố định dùng chung cho tất cả các lớp trong cùng một khối.
- Phương án xây dựng tình huống khởi động giữa các tiết, các bài học nên có sự đổi mới về hình thức, phương pháp; tránh sự nhàm chán cho học sinh khi tiết học nào cũng tổ chức hoạt động khởi động theo kiểu “đến hẹn lại lên” với các bước tuần tự như nhau.
2.2. Một số hình thức khởi động:
Với đặc trưng của bộ môn, ở mỗi khối lớp có thể xây dựng được một hệ thống hoạt động khởi động phong phú, đa dạng với nhiều tên gọi khác nhau, mục đích khác nhau. Hình thức tổ chức “khởi động” này có thể vận dụng cho rất nhiều tiết học.
Sau đây là một số hình thức khởi động có thể vận dụng :
- Sử dụng một đoạn video, hình ảnh liên quan đến bài học.
- Tạo tình huống có vấn đề dẫn dắt học sinh vào bài.
- Khởi động tiết học bằng các trò chơi:
+ Hái hoa dân chủ.
+ Mảnh ghép bí mật.
+ Trò chơi ô chữ.
2.3. Công việc cụ thể của giáo viên và học sinh
* Đối với giáo viên:
+ Hướng dẫn cụ thể thể lệ trò chơi, nhắc nhở học sinh đảm bảo trật tự không ảnh hưởng đến lớp học bên cạnh.
+ Tổ chức các hoạt động khởi động (chú ý đến nhiều đối tượng học sinh)
+ Tuyên dương khen thưởng kịp thời bằng điểm cộng hoặc các món quà nho nhỏ tạo niềm vui đầu tiết học.
+ Phân công thư ký (thường chọn bạn Lớp phó học tập) theo dõi điểm cộng cho các em.
* Đối với học sinh:
+ Tìm hiểu nội dung các hoạt động hoặc trò chơi (kiến thức liên quan đến bài học hoặc cuộc sống) mà giáo viên đã gợi ý, hướng dẫn.
+ Tham gia các hoạt động các trò chơi một cách tích cực.
+ Học sinh (tổ trưởng) ghi điểm cộng của các bạn tham gia trò chơi thắng cuộc nộp cho giáo viên tính điểm và cộng vào điểm kiểm tra thường xuyên.
2.4. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Có thể áp dụng thường xuyên trong quá trình giảng dạy Tin học.
3. Thực nghiệm sư phạm.
 Bằng cách linh hoạt tổ chức các hình thức khởi động tiết học trong quá trình dạy học tôi nhận thấy học sinh rất thích thú, sáng tạo trong học tập bộ môn, đặc biệt là những học sinh từ trung bình trở xuống đều tỏ ra rất hào hứng, không còn rụt rè, sôi nổi trong hoạt động tạo tâm lý tích cực cho học sinh ngay từ đầu mỗi tiết học. Từ đó tạo niềm say mê hứng thú học tập bộ môn, học sinh không chỉ hiểu, biết mà nhận thức địa lí một cách sâu sắc. Chất lượng các bài kiểm tra thường xuyên và định kỳ đạt trên Trung bình : 90%, không có bài điểm kém. 
3.1.Khởi động bằng tranh ảnh trực quan. 
Tranh ảnh minh họa là một phương tiện hỗ trợ cho việc hình thành năng lực tái hiện sự kiện, hiện tượng một cách trực quan.
- Khi tổ chức HĐKĐ bằng ảnh, GV sử dụng sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, trình chiếu những hình ảnh có liên quan đến nội dung bài học; sau đó, sử dụng những câu hỏi hướng vào nội dung của bài để định hướng tư duy cho HS. Trên cơ sở câu trả lời của HS, GV đưa ra nhận xét và khái quát những vấn đề trọng tâm, giúp các em dễ dàng tham gia vào hoạt động học tập.
* Cách thức thực hiện
- Bước 1: Giáo viên lựa chọn tranh ảnh phù hợp để tổ chức HĐKĐ
- Bước 2: Giáo viên giới thiệu tranh ảnh yêu cầu học sinh chú ý theo dõi.
- Bước 3: Giáo viên nêu câu hỏi để học sinh khai thác tranh ảnh.
Ví dụ 1: Khi dạy bài 1 "Lược sử công cụ tính toán". 
* Tổ chức thực hiện:
- Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ
Quan sát những hình ảnh sau và trả lời câu hỏi:
? Những hình ảnh cho các Em biết về điều gì? Em hãy trình bày hiểu biết của em về những hình ảnh trên.
- Học sinh thực hiện nhiệm vụ
HS hoạt động cá nhân, quan sát và trả lời câu hỏi.
- Báo cáo kết quả hoạt động
GV gọi 1-3 HS trả lời. Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài mới.
3.2. Khởi động bằng một thước phim, đoạn video.
Đặc thù của chủ đề 3: Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số khi học tin học là giúp học sinh quen thuộc với dịch vụ số; có hiểu biết cơ bản về pháp luật, đạo đức và văn hoá liên quan đến sử dụng tài nguyên thông tin và giao tiếp trên mạng; bước đầu nhận biết được một số ngành nghề chính thuộc lĩnh vực tin học. HS không thể quan sát trực tiếp hay nắm bắt những sự kiện, hiện tượng diễn ra trong không gian mạng nên việc sử dụng những đoạn video, thước phim tái hiện lại sự kiện sẽ giúp các em hình dung trực quan. Sau khi HS nghe xong, GV sử dụng những câu hỏi hướng vào nội dung của bài để định hướng tư duy cho HS. Trên cơ sở câu trả lời của HS, GV đưa ra nhận xét và khái quát những vấn đề trọng tâm, giúp các em dễ dàng bước vào hoạt động hình thành kiến thức mới.
* Cách thực thực hiện
- Bước 1: GV lựa chọn đoạn video
- Bước 2: HS xem video
- Bước 3: GV chuyển giao nhiệm vụ, sử dụng những câu hỏi hướng vào nội dung của bài để định hướng tư duy cho HS.
- Bước 4: HS chia sẻ cảm xúc, trả lời câu hỏi GV giao, GV dẫn dắt vào bài mới.
Ví dụ: Khi dạy Chủ đề 3. Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số. Bài 4: Đạo đức và văn hóa trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số.
* Tổ chức thực hiện:
- Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ:
Quan sát đoạn video sau, ghi chép nhanh những thông tin được nhắc đến trong video. Cho biết hành vi vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số nào đang được nhắc đến? 
GV chiếu đoạn Video: Vi phạm bản quyền, biết mà vẫn xem - thời lượng 2 phút. Nguồn dẫn: https://youtu.be/tv8kFBAclro
(Hình ảnh cắt từ Video)
- Học sinh thực hiện nhiệm vụ
HS hoạt động cá nhân, quan sát và trả lời câu hỏi.
- Báo cáo kết quả hoạt động
GV gọi 1-3 HS nêu hành vi vi phạm được nhắc đến trong video; hậu quả đem lại là gì?
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài mới.
3.3. Tạo tình huống có vấn đề dẫn dắt học sinh vào bài.
Muốn buổi học có hiệu quả tốt thì giữa giáo viên và học sinh cần có sự tương tác qua lại. Nếu giáo viên cứ chăm chú giảng, nói và nói liên tục, còn học sinh chỉ nghe và ghi chép thì vô hình chung buổi học đó rất nhàm chán.
Để khắc phục điều này, một trong những cách giảng bài hay mà giáo viên có thể linh động áp dụng là sử dụng thêm các câu chuyện có liên quan đến nội dung bài học, giúp học sinh cảm thấy mới mẻ và thú vị hơn.
Học sinh sẽ cảm thấy hứng thú nếu giáo viên có thể kết nối những nội dung của bài học với các vấn đề của cuộc sống thực. Điều này cũng giúp giáo viên hiểu kiến thức một cách sâu sắc hơn
* Cách thức thực hiện
- Bước 1: Giáo viên lựa chọn tình huống thực tế phù hợp để tổ chức HĐKĐ
- Bước 2: Giáo viên giới thiệu tình huống yêu cầu học sinh chú ý theo dõi.
- Bước 3: Giáo viên nêu câu hỏi để học sinh khai thác tình huống, hiểu tình huống. GV dẫn dắt kết nối bài mới.
Ví dụ: Khi dạy tiết 10 bài 5 “Sử dụng bảng tính giải quyết bài toán thực tế”
Một phần trang tính khi sử dụng trong hoạt động khởi động.
- Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ: GV trình chiếu trang chiếu bảng điểm của lớp mình(như hình mẫu). Nêu câu hỏi có sự linh hoạt theo từng lớp.
Hỏi: Cho danh sách học sinh được 9 điểm thi giữa kì 1 là những ai?
Em tìm bằng cách nào? Có cách nào nhanh hơn không?
- Học sinh thực hiện nhiệm vụ
HS hoạt động cá nhân, quan sát và trả lời câu hỏi.
- Báo cáo kết quả hoạt động
GV gọi 1-3 HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài mới.
Để việc tìm kiếm dữ liệu được nhanh, phần mềm bảng tính hỗ trợ chúng ta hai chức năng sắp xếp và lọc dữ liệu. Từ đó GV kết nối và bài học.
3.4. Khởi động tiết học bằng các trò chơi
Học mà chơi, chơi mà học, đó là điều mà chúng ta – các giáo viên vẫn thường nghĩ đến. Vấn đề là chúng ta hãy đưa nó vào thực tiễn lớp học. Hãy biến giờ học thành một hình thức của trò chơi, tạo nên sự cạnh tranh, đặt ra các nhiệm vụ, mục tiêu, lôi cuốn học sinh bằng các phần thưởng, huy hiệu, mang đến tiếng cười và sự thoải mái. Chắc chắn trong những tiết học như vậy, học sinh sẽ cảm thấy vô cùng thú vị và hấp dẫn.
* Cách thực thực hiện
- Bước 1: GV lựa chọn trò chơi và câu hỏi phù hợp với nội dung bài, đối tượng học sinh.
- Bước 2: GV phổ biến luật chơi
- Bước 3: HS thực hiện trò chơi.
- Bước 4: Trả lời câu hỏi GV giao, GV dẫn dắt vào bài mới.
Ví dụ: Khi dạy Tiết 11. Bài 5. Sử dụng bảng tính giải quyết bài toán thực tế(tiết 2). Thực hành. GV tổ chức khởi động thông qua trò chơi ô chữ hoặc hái hoa dân chủ.
Ví dụ 2: Khi dạy Tiết 14 Bài 7: Trình bày dữ liệu bằng biểu đồ(tiết 1). GV tổ chức khởi động thông qua trò chơi Mảnh ghép bí mật.
4. Kết luận
Đối với bản thân : Qua quá trình thực hiện, bản thân tôi được phát huy mọi khả năng của mình trong quá trình dạy học, kiến thức bộ môn, kỉ năng sử dụng CNTT được củng cố và nâng cao. Yêu nghề hơn, tự tin hơn, có tinh thần trách nhiệm cao và luôn phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Hoạt động khởi động đã tạo sự hứng thú, vui vẻ trong các tiết học tin học, giúp cho học sinh tiếp cận kiến thức một cách chủ động, tự giác và không cảm thấy bị áp lực khi học bộ môn này, có thể có nhiều cách làm khác nhau, nhưng với bản thân tôi việc áp dụng giải pháp này thường xuyên trong quá trình dạy học đã tạo ra tâm lí thỏa mái, nhẹ nhàng, hứng thú cho học sinh và việc học tiết học tin học đối với các em thật vui vẻ và các em luôn chờ đón các hoạt động khởi động cũng như trông chờ đến tiết học tiếp theo.
5. Kiến nghị, đề xuất
- Với nhà trường, Tổ chuyên môn: Cần khuyến khích động viên mỗi GV nghiên cứu, thực hiện và áp dụng những sáng kiến hay để đẩy mạnh phong trào nâng cao chất lượng chuyên môn trong nhà trường, tổ chức cho HS tham gia những hoạt động trải nghiệm sáng tạo đặc biệt khơi dậy niềm say mê hứng thú đối với bộ môn Tin học.
- Với Sở Giáo dục - Đào tạo và Phòng Giáo dục - Đào tạo: Tổ chức tập huấn có hiệu quả đến giáo viên Tin học; Đồng thời sau mỗi đợt tập huấn chuyên đề cần có sự chia sẻ sản phẩm cụ thể của các tổ, nhóm, phòng chuyên môn để rút kinh nghiệm từng bước năng cao chất lượng thực sự của các đợt học tập, tránh đánh giá chung chung hoặc không đánh giá
- Đối với GV: Phải luôn có ý thức tự học hỏi, trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp để nâng cao hiệu quả giờ dạy.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của tôi trong việc cải tiến phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực HS trên một phạm vi là một số ý kiến đề xuất tổ chức hoạt động Khởi động bằng một số hình thức trong giờ dạy Tin học lớp 8. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các nhà làm chuyên môn cũng như đồng nghiệp để đề tài ngày càng được hoàn thiện hơn, có hiệu quả ứng dụng trong thời gian tới.
Xin trân trọng cảm ơn! 
PHẦN III: TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên Tin học 8
2. Một số hình ảnh, video khai thác từ mạng Internet
4. Một số vấn đề đổi mới PPDH ở trường THCS của bộ GD-ĐT
PHẦN IV: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP
Để thấy rõ hiệu quả và tính khả thi của giải pháp ta sẽ so sánh 2 bảng số liệu ghi kết quả thi giữa kỳ 1 và thi cuối kỳ 2 trong năm học 2023 - 2024 trước và sau khi áp dụng giải pháp trong dạy học Tin học
Khi chưa áp dụng giải pháp: Khảo sát số học sinh yêu thích, hứng thú với phân môn Tin học lớp 8 khi chưa sử dụng giải pháp số Mức độ hứng thú đầu năm học 2023-2024
Tổng số HS
Khối 8
Mức độ hứng thú
Thích
Bình thường
Không bình thường
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
180
38
21,29
78
43,56
64
35,15
Khảo sát số học sinh yêu thích, hứng thú với phân môn Tin học lớp 8 khi chưa sử dụng giải pháp số Mức độ hứng thú kết quả cụ thể sau áp dụng cuối kỳ 2 năm học 2023 – 2024.
Tổng số HS
Khối 8
Mức độ hứng thú
Thích
Bình thường
Không bình thường
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
180
94
51,98
55
30,69
31
17,33
Kết quả thi cuối kỳ 2 cho thấy so với kết quả thi giữa kỳ 1 năm học 2023 – 2024 như phần thực trạng đã nêu thì rõ ràng hình thức dạy học này đã khắc phục phần nào nhược điểm học tập thụ động ở học sinh, giúp học sinh hứng thú, chủ động, giáo viên cũng có thể phát huy tốt tính sáng tạo trong giảng dạy và đích cuối cùng là kết quả học tập của học sinh được nâng lên rõ rệt.
PHẦN V: CAM KẾT
Trên đây là một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường THCS Đông Phong mà tôi đã thực hiện và kết quả đã đạt được trong việc nâng cao chất lượng học sinh, chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự góp ý của các đồng chí, đồng nghiệp để giải pháp trên thực sự đạt được hiệu quả trong giảng dạy, góp phần vào việc thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học và trở thành phương pháp lợi thế, nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo hiện nay.
	Tôi xin chân thành cảm ơn !
Đông Phong, ngày 7 tháng 11 năm 2024
	Giáo viên
 Nguyễn Thị Chuyên