Báo cáo Sáng kiến Một số giải pháp dạy học qua phần mềm Logo đạt hiệu quả trong môn Tin học Lớp 4 trường TH Lê Văn Tám
1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại (nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở):
Để thực hiện tốt một số giải pháp để nâng cao chất lượng học phần Logo trong môn Tin học Tiểu học nhất là học sinh khối 4. Tôi dựa trên kế hoạch chuyên môn, chương trình, tài liệu tham khảo, đóng góp ý kiến từ đồng nghiệp, các bài giảng của các cô giáo đã từng dạy tôi và các lớp tập huấn chuyên môn, dựa vào thực trạng của học sinh ở các lớp qua quá trình thăm lớp và dự giờ đồng nghiệp.
Khi thực hiện sáng kiến này, qua thực tế giảng dạy, tôi muốn đưa ra một số giải pháp giảng dạy cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả phần mềm Logo môn Tin học lớp 4 trong trường. Để thực hiện được điều đó tôi phải hình thành cho học sinh một số kĩ năng cần thiết như: Bước đầu tiếp thu tốt một số kiến thức, khái niệm cơ bản về phần mềm Logo; góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải; rèn kỹ năng thực hành trên máy tính cho học sinh; có khả năng suy luận, trình bày và giải quyết vấn đề mạch lạc.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Báo cáo Sáng kiến Một số giải pháp dạy học qua phần mềm Logo đạt hiệu quả trong môn Tin học Lớp 4 trường TH Lê Văn Tám

y chưa? Ở mức độ nào? Và có đáp ứng được thời gian hay không? Và sau đó là công bố kết quả. Như vậy, đến đây là hoàn chỉnh một quy trình khai thác và vận dụng phần mềm Logo. Sau khi vận dụng giải pháp này thì học sinh đã trở nên nhanh nhẹn hơn, ghi nhớ khắc sâu hơn các thủ tục Logo, biết sáng tạo linh hoạt trong vận dụng phần mềm này để tạo nên những sản phẩm học tập và vui chơi phù hợp, bắt mắt, dí dởm đem lại sự hứng thú mới trong học tập môn Tin học nói chung và phầm mềm Logo nói riêng. Giải pháp 3: Cách vận dụng Logo trong dạy học: * Vận dụng Logo trong kiểm tra bài cũ: Trong tiết dạy Logo tôi thường xuyên đổi mới nhiều hình thức kiểm tra: kiểm tra riêng lẻ, kiểm tra nhóm, kiểm tra đầu giờ, kiểm tra xuyên suốt bài học. Thường khi kiểm tra tôi thường giao phiếu bài tập cho học sinh thực hiện. Một em lên thực hiện và được trình chiếu lên ti vi các em còn lại làm trên máy và nhận xét bài làm của bạn mình. Trong quá trình kiểm tra tôi thường động viên và kịp thời giúp đỡ các em thực hành chưa tốt, khen thưởng khích lệ các em có thành tích thực hành tốt, có tiến bộ trong học tập. * Trong thực hành, kiểm tra, đánh giá học sinh Trong giờ thực hành tôi luôn động viên, khen ngợi tạo sự thi đua giữa các nhóm, sau đó các nhóm nhận xét, đánh giá, chấm điểm giữa các nhóm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) để tạo sự hào hứng học tập và sự sáng tạo của học sinh trong quá trình thực hành. Đối với học sinh tiểu học, tâm lý của các em thích được khen hơn chê, nên trong quá trình học sinh thực hành giáo viên để ý quan sát xem bạn nào hoặc nhóm nào thực hành tốt thì khen ngợi và tuyên dương, còn các nhóm chưa hoàn thành tốt thì khích lệ, động viên các em cố gắng hoàn thành. Ở cuối mỗi buổi thực hành giáo viên luôn đưa ra đánh giá và nhận xét, khen thưởng các thực hành tốt. Việc này tạo động lực cho các em tham gia học tập tốt, chủ động thực hành hoàn thành bài cô giáo giao. Ngoài ra giáo viên cần hình thành cho các em kỹ năng tự kiểm tra đánh giá bài làm của mình và có thể đánh giá, kiểm tra bài của bạn theo Thông tư 22/TT- BGDĐT để tạo cho các em thói quen tích cực khi làm bài cũng như trong lúc kiểm tra. * Trong tiến trình học bài Logo và củng cố: Qua nhiều năm giảng dạy, bản thân tôi đã thực hiện các giải pháp sau: - Gây hứng thú, lòng say mê môn học cho học sinh từ việc xử lí các tình huống sư phạm: Ngay từ đầu giáo viên phải tạo được niềm tin và tình cảm thực sự cho học sinh. Qua cách ăn mặc, đi đứng, nói năng đúng chuẩn mực đạo đức. Khi vào lớp tôi phải tạo được bầu không khí tươi vui, thoải mái, không gây căng thẳng nặng nề trong giờ học. Tôi luôn tôn trọng ý kiến trả lời của các em, không gò ép các vào khuôn phép cứng nhắc, tránh thái độ yêu cầu học sinh trả lời sắp xếp ngay theo thứ tự của mình. Khuyến khích động viên học sinh một cách tế nhị, hợp lí khi học sinh trả lời đúng câu hỏi hoặc học sinh không trả lời được câu hỏi. Từ đó sẽ tạo cho học sinh có được niềm tin vào khả năng của bản thân. Giáo viên cần phải cải tiến và sáng tạo đồ dùng dạy học, thiết kế thí nghiệm phù hợp với điều kiện của trường mình, sử dụng phương pháp dạy học nhóm hoặc dùng phiếu học tập hợp lí. - Tổ chức trò chơi trong Tin học: Bản chất của phương pháp sử dụng trò chơi học tập là dạy học thông qua việc tổ chức hoạt động cho học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bằng cách tự chơi trò chơi trong đó mục đích của trò chơi truyền tải mục tiêu của bài học. Cách chơi thể hiện nội dung và phương pháp học, đặc biệt là phương pháp học tập có sự hợp tác và sự tự đánh giá. Sử dụng trò chơi học tập để hình thành kiến thức, kỹ năng mới hoặc củng cố kiến thức, kỹ năng đã học. Trong thực tế dạy học, giáo viên thường tổ chức trò chơi học tập để củng cố kiến thức, kỹ năng. Tuy nhiên việc tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi để hình thành kiến thức, kỹ năng mới là rất cần để tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ khi bắt đầu bài học mới. Để tổ chức được trò chơi trong dạy học Tin có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau: + Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục. + Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu kiến thức. + Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lý của học sinh, phù hợp với khả năng của giáo viên và cơ sở vật chất của nhà trường. + Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú. + Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh - Sử dụng đồ dùng dạy học, máy trình chiếu để kích thích hứng thú cho học sinh, để giúp học sinh tự tìm hiểu, tự chiếm lĩnh kiến thức mới, giáo viên nên sử dụng đồ dùng dạy học để kích thích hứng thú học tập cho các em. Đồ dùng dạy học là yếu tố không thể thiếu trong dạy học. Trong quá trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học dưới sự tổ chức dẫn dắt của giáo viên, với sự hỗ trợ của đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học đảm bảo cho học sinh lĩnh hội tốt nhất các biểu tượng, các khái niệm, quy tắc, hình thành kĩ năng, kĩ xảo. Đồ dùng dạy học giúp cho học sinh quan sát một cách trực quan, giúp học sinh nhận thức sâu hơn nội dung bài học. Đồ dùng dạy học làm tăng hứng thú, nhận thức của học sinh. - Tạo điều kiện cho học sinh học lý thuyết kết hợp thực hành phù hợp để học sinh nắm bắt được kiến thức kịp thời và khắc sâu kiến thức. - Vì đặc thù môn học nên giáo viên có thể ra các yêu cầu cao khi mà giáo viên chưa hướng dẫn học sinh, hoặc lấy các đề bài ngoài sách giáo khoa cho các em có thể khám phá học hỏi thêm. Việc làm này chính là biến quá trình dạy học thành quá trình tự học của học sinh. Giải pháp 4: Tăng cường tinh thần tự học và học theo nhóm để phát huy tính tích cực của học sinh. - Mục đích chính của dạy học theo nhóm là thông qua cộng tác làm việc trong một nhiệm vụ học tập, nhằm phát triển tính tự lực, sáng tạo cũng như năng lực hoạt động xã hội, đặc biệt là khả năng cộng tác làm việc, thái độ đoàn kết của học sinh. - Dạy học theo nhóm nếu được tổ chức tốt, đặc biệt với môn tin học, sẽ thực hiện được chức năng và công dụng khác với dạy học toàn lớp, do đó có tác dụng bổ sung cho dạy học toàn lớp. - Tổ chức dạy học theo nhóm sẽ tạo cho học sinh hoàn thành bài tập được giao của nhóm mình trong khoảng thời gian quy định, giáo viên có bài để đánh giá học sinh ngay tại cuối tiết thực hành, như thế học sinh sẽ biết được những điểm đã làm được và những điểm cần phải bổ sung; - Phát huy được tính tập thể, phối hợp cùng suy nghĩ, cùng làm việc, tranh luận thảo luận để cùng có hướng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, cụ thể hoàn thành yêu cầu bài tập; - Tổ chức dạy học theo nhóm sẽ nâng cao được vai trò của giáo viên, giáo viên đóng vai trò là người gợi mở, hướng dẫn, kích thích và hỗ trợ học sinh; - Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự cạnh tranh giữa các nhóm bằng cách phân các nhóm làm bài thực hành sau đó các nhóm nhận xét (dưới sự hướng dẫn của giáo viên) để tạo sự hào hứng, sáng tạo trong học tập. Ví dụ: + Mục tiêu hôm nay là giải các bài nâng cao ngoài sách giáo khoa thì tôi sẽ phát huy hình thức Nhóm 2 hay “Đôi bạn học tập” để phân công một học sinh học tốt kèm một học sinh chưa đạt chuẩn, trong một thời gian bao lâu để đạt được một kỹ năng theo quy định. Nếu bạn cùng nhóm sau một thời gian có tiến bộ thì cả hai em sẽ được tuyên dương hoặc được thưởng. + Nếu mục tiêu là hệ thống kiến thức nào đó, thì tôi sẽ điều động, hướng dẫn tổ chức các trò chơi qua hình thức đố vui, trắc nghiệm, vẽ hình, để giúp các em hệ thống lại, khắc sâu hơn các kiến thức, kỹ năng cần thiết. - Tổ chức dạy học theo nhóm sẽ có lợi cho học sinh vì các em có năng khiếu về lập trình nhưng chưa chắc đã biết cách quan sát, phân tích, diễn tả sự vật bằng lời cho người khác hiểu ý định của mình một cách lưu loát... Từ đó học sinh có thể bổ sung cho nhau về cách quan sát, nhận xét; đánh giá sự vật một cách đầy đủ hay theo đúng yêu cầu của bài học, theo sự gợi ý của giáo viên. Giúp các em nhút nhát diễn đạt chưa được có điều kiện rèn luyện và dần khẳng định bản thân. Giải pháp 5: Tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu, và dự giờ, thao giảng để học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp từ đó nâng cao tay nghề, đáp ứng được nhu cầu giáo dục hiện nay. Bộ môn tin học là bộ môn mới và chủ yếu là thực hành. Để tạo được sự hào hứng học tập và sáng tạo trong quá trình thực hành giáo viên phải biết tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học. Ví dụ: Cập nhật phần mềm ứng dụng phục vụ cho công tác giảng dạy như: phần mềm học toán, phần mềm logo, phần mềm thi Violympic Toán qua mạng Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hóa, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao kiến thức của bản thân. Sau mỗi lần hướng dẫn giáo viên phải kiểm tra kiến thức sau mỗi chủ đề để nắm chắc khả năng tiếp thu, vận dụng của các em từ đó các em rút ra được những sai sót mà sửa chữa, giáo viên cũng có kế hoạch bù đắp những lỗ hỏng cho học sinh kịp thời. Giải pháp 6: Đổi mới việc xây dựng kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù hợp với từng bài học qua phần mềm logo. Với phương pháp áp dụng trắc nghiệm xen kẽ trong giờ dạy và học là phương pháp giúp giáo viên vừa giảng dạy kiến thức mới, vừa củng cố và giúp học sinh đánh giá kết quả học tập của mình vừa có thể xác định mình đạt được kết quả học tập ở mức độ nào. Giáo viên khi giảng dạy áp dụng bài tập trắc nghiệm cuối giờ vừa củng cố kiến thức cho học sinh, vừa giúp học sinh cảm thấy thoải mái và hào hứng cho những tiết học sau. Ngoài ra trắc nghiệm cũng giúp giáo viên đánh giá được kết quả học tập của học sinh một cách khách quan, dựa trên sự lựa chọn câu trả lời đúng trên tổng số câu hỏi. Với phương pháp này giáo viên có thể đánh giá kết quả học tập của học sinh. Xây dựng bài học theo kiểu chủ đề tổ chức trò chơi: Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi các em đang còn ham chơi, ngại học. Sau khi học xong các môn Toán, Tiếng việt học sinh đã cẩm thấy căng thẳng ngại học rồi, nếu chúng ta dạy tin học theo kiểu nhồi nhét kiến thức làm cho các em thấy mệt mỏi thêm. Nếu chúng ta tìm xây dựng bài học theo kiểu đang tham gia chơi trò chơi, câu đố. Việc này sẽ tạo hứng thú giúp kích thích sự tò mò, thích khám của học sinh. Các bạn học sinh cảm thấy học như được tham gia trò chơi, tiết học thoải mái mà học sinh rễ tiếp thu hơn. 1.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Các biện pháp nêu trên đã được áp dụng xuyên suốt quá trình dạy học. Qua nhiều năm dạy môn Tin học lớp 4 sau mỗi tiết dạy các em tích lũy được cho mình kinh nghiệm giải đề và thực hành khá cao. Đặc biệt các em hăng hái, mạnh dạn trong quá trình thực hành các bài tập về Logo và biết cách giải các bài toán hình một cách nhuần nhuyễn. Phát huy năng khiếu vẽ hình và liên kết giữa các phần mềm với nhau Trong quá trình học, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bằng cách tự chơi trò chơi trong đó mục đích của trò chơi truyền tải mục tiêu của bài học. Cách chơi thể hiện nội dung và phương pháp học, đặc biệt là phương pháp học tập có sự hợp tác và sự tự đánh giá. Sử dụng trò chơi học tập để hình thành kiến thức, kỹ năng mới hoặc củng cố kiến thức, kỹ năng đã học. Ngoài ra, còn phát huy được tính tập thể, phối hợp cùng suy nghĩ, cùng làm việc, tranh luận thảo luận để cùng có hướng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, cụ thể hoàn thành yêu cầu bài tập. Với các giải pháp đưa ra dễ thực hiện và mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học nên có thể áp dụng rộng rãi đối với môn Tin học 3, 4, 5 trong nhà trường và các trường tiểu học khác. 1.5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Qua những năm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng người thầy cần phải không ngừng học hỏi và tự học hỏi để nâng cao trình độ, đúc rút kinh nghiệm, thường xuyên xây dựng nội dung chương trình và sáng tạo trong công tác giảng dạy. Bên cạnh đó, vai trò của giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn cũng hết sức quan trọng trong việc dạy “nền” vững chắc. Tuy nhiên, để có những vụ mùa bội thu, ngoài vai trò của người thầy, ngoài những nỗ lực cố gắng của học sinh, đòi hỏi phải có sự quan tâm hỗ trợ của nhà trường để giáo viên có nhiều tài liệu tham khảo, có nhiều thời gian nghiên cứu và tổ chức bồi dưỡng. Đồng thời giáo viên cũng cần phải biết lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng chí, đồng nghiệp, của phụ huynh học sinh. Với sự phát triển về công nghệ thông tin, hiện nay nhà trường lắp hệ thống mạng trong phòng Tin học để thầy và trò đủ điều kiện để tra cứu thông tin ngoài sách giáo khoa, tra cứu thông tin, hình ảnh hỗ trợ cho việc học. Việc giảng dạy tin học và ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập giống như chúng ta ươm một mầm non. Nếu chúng ta biết rào, biết thường xuyên chăm sóc, vun xới thì mầm non sẽ xanh tốt, phát triển. Giáo viên thường xuyên tham gia sinh hoạt chuyên môn cấp trường, cấp cụm trong huyện, qua đó đã được trao đổi và học tập kinh nghiệm đối với việc thực hiện. 1.6. Hiệu quả sáng kiến mang lại: Việc áp dụng các giải pháp đã mang lại thành công bước đầu trong công tác đổi mới dạy học. Dạy theo phương pháp phẩm chất, năng lực học sinh có những chuyển biến rõ ràng, không còn tình trạng học sinh ngại học tin học và sợ khi đến tiết thực hành. Hơn thế nữa, các em không chỉ thích học môn tin học mà các em còn tạo được các biểu mẫu đẹp với thể thức trình bày sinh động, bắt mắt. Với các giải pháp áp dụng vào giảng dạy phần mềm Logo khối lớp 4 ở trường đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà còn thấy các em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự. Ít có trường hợp không giải được đề, phần đông là giải được đề và làm được bài ngay tại lớp, giảm thiểu tối đa thời gian học thêm ở nhà. Kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến: Khối lớp TSHS Học sinh thực hiện được đề bài dạng Logo, kết hợp giải toán từ toán suy luận và lập trình Logic Học sinh chưa thực hiện hoặc thực hiện còn chậm các dạng bài toán, đặc biệt các bài toán suy luận và lập trình Logic SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 4 186/90 153 82.3 33 17,7 2. Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không 3. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu - nếu có: TT Họ và tên Nơi công tác Nơi áp dụng sáng kiến Ghi chú 1 Cao Tiến Thành Trường TH Lê Văn Tám Trường TH Lê Văn Tám 4. Hồ sơ kèm theo (Bản mô tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản vẽ, thiết kế, sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản phẩm... - nếu có). Trên đây là báo cáo sáng kiến của bản thân tôi đã vận dụng trong năm học 2021- 2022 đạt hiệu quả.
File đính kèm:
bao_cao_sang_kien_mot_so_giai_phap_day_hoc_qua_phan_mem_logo.doc