Báo cáo Sáng kiến Một số phương pháp giúp học sinh Khối 6 nâng cao kỹ năng soạn thảo văn bản

thạo thao tác đóng mở, lưu các văn bản, thành thạo thao tác làm việc với những văn bản mình tạo ra. Quản lý thư mục, tệp tin một cách khoa học, nhuần nhuyễn.
Hình thành cho các em các bước đầu cơ bản nhất về soạn văn bản. Là học sinh lớp 6, nên cần chú ý đến từng kiến thức cơ bản, giúp các em hiểu kỹ thế nào là ký tự, dòng, đoạn văn, bài văn.. Ký tự chính là thành phần cơ bản nhất của văn vản, là một chữ cái, chữ số hay dấu câu bất kỳ và khoảng trống cũng gọi là ký tự.
Liên hệ đến kiến thức thực tế, muốn tạo một đoạn văn ta làm thế nào? Dùng phím enter để xuống dòng mỗi khi kết thúc đoạn văn để học sinh nắm.
Tương tự, các ký tự được viết ngay tại vị trí con trỏ, nắm được con trỏ chuột sẽ di chuyển theo từ trái sang phải khi ta gõ văn bản và tự động xuống hàng. Khi cần chỉnh sửa văn bản ta di chuyển con trỏ chuột đến vị trí cần sửa bằng chuột hoặc phím mũi tên. Giới thiệu với các em thao tác mũi tên giúp điều khiển con trỏ nhanh, thuận lợi và phím end, home khi kết hợp với phím ctrl sẽ đưa con trỏ về đầu hay cuối văn bản khi cần.
Để thực hiện với đối tượng thì ta cần phải chọn được đối tượng đó hay còn gọi là thao tác bôi đen. Giáo viên cho học sinh nhắc lại, vận dụng các thao tác với chuột đã học trong học kỳ I và luyện tập trong các giờ thực hành, tiếp theo cho học sinh quan sát và thực hiện thao tác kéo chuột đến hết trang, chọn phần, đoạn văn bảnTừ những thao tác chuột đã nhắc lại, quan sát hướng dẫn cho học sinh xem thao tác nào với chuột để chọn đoạn văn bản. Cách chỉ dẫn này không chỉ giúp các em nắm lại bài học về thao tác sử dụng chuột mà còn giúp các em biết bản thân đã vận dụng các thao tác sử dụng chuột với máy tính vào những vấn đề cụ thể thường gặp hằng ngày.
Hướng dẫn cho học sinh nắm được các quy tắc gõ văn bản Word; các dấu ngắt câu, dấu chấm, phẩy sử dụng trong trường hợp nào.
Hướng dẫn cho học sinh quy tắc gõ Tiếng Việt có nhiều cách gõ khác nhau. Hai kiểu gõ phổ biến nhất là TELEX và kiểu VNI. Chú HS về bảng mã phải hợp với phông chữ.(theo các bảng mà gv đã phát cho các em về học ở nhà)
Bước 2. Thiết kế giáo án phù hợp:
Mỗi tiết dạy giáo viên cần nắm kỹ kiến thức, mục tiêu yêu cầu của bài
Lựa chọn nội dung phù hợp với đối tượng học sinh.
Những kỹ năng phù hợp với học sinh yếu và học sinh khá giỏi. Biên soạn mức câu hỏi theo các đối tượng đảm bảo hợp lý
Lựa chọn phương pháp kỹ thuật dạy học phù hợp cho mỗi bài lý thuyết cũng như thực hành sao cho mang lại hiệu quả nhất với môn học. Thực hành là một phương pháp dạy học đặc thù quan trọng của môn Tin học. Môi trường thực hành rất đa dạng và không thống nhất. Đây cũng là một đặc thù rất nổi bật của bộ môn Tin học. Giáo viên cần có sự chủ động cao nhất khi giảng dạy lý thuyết cũng như hướng dẫn thực hành cho học sinh. Thông tin trong các tài liệu giáo khoa chỉ mang tính pháp lý về kiến thức môn học chứ không áp đặt qui trình thao tác trên máy tính. Với mỗi bài học cụ thể, tùy vào các điều kiện thực tế mà giáo viên có thể hoàn toàn chủ động trong việc trình bày khái niệm, minh họa thao tác trên máy tính sao cho dễ hiểu nhất đối với học sinh. Lựa chọn phương pháp phù hợp như phương pháp nghiên cứu trường hợp là một phương pháp dạy học điển hình của dạy học theo tình huống, trong đó học sinh tự lực giải quyết một tình huống điển hình, gắn với thực tiễn thông qua làm việc nhóm ví dụ như trong các buổi sinh hoạt lớp, các em sẽ tự soạn thảo biên bản sinh hoạt cho lớp mình, các nhóm sẽ tự giải quyết tình
huống thực tiễn này bằng sự kết hợp chung của nhóm mình để đưa ra được nội dung cũng như soạn thảo, chỉnh sửa ra biên bản hoàn chỉnh cho buổi sinh hoạt lớp. Vận dụng dạy học theo các tình huống gắn với thực tiễn là con đường quan trọng để gắn việc đào tạo trong nhà trường với thực tiễn đời sống, góp phần khắc phục tình trạng giáo dục hàn lâm, xa rời thực tiễn hiện nay của nhà trường phổ thông. Giúp các em thấy được sau mỗi giờ học là những trãi nghiệm về những tính huống cụ thể mà các em đã giải quyết cùng với nhau.
Chuẩn bị phòng máy đảm bảo trước khi cho học sinh vào tiết thực hành, tránh tình trạng máy bị hư hỏng hay hệ thống điện gặp phải sự cố không ổn định trong giờ học.
Bước 3. Xây dựng các kĩ năng thực hành.
Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng.
Sau một tiết học tôi thường củng cố lại cho học sinh những nội dung vừa học bằng các dạng bài tập trắc nghiệm giúp học sinh nắm lại bài, học sinh có thể phân biệt được lệnh, các biểu tượng và nắm ý nghĩa của các biểu tượng.
Tạo tập tin văn bản mới Đóng tập tin văn bản
Mở văn bản đã có Lưu văn bản
File \ Open File \ Save File \ Exit File \ New
Ctrl + O Ctrl + N Ctrl + S Alt + F4
D
C
B
A
Ví dụ: Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”, Nối các ý của cột A, B, C, D sao cho hợp lý.
* Bài “Chỉnh sửa văn bản”: Dùng các từ, cụm từ điền vào chổ trống cho phù hợp.
Chuột phải \ Copy
Chuột phải \ Cut
Chuột phải \ Paste
Delete

Ctrl + V
Ctrl + C
Ctrl + X


Các bước sao chép khối Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng	)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.
Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng	)
Các bước chuyển khối Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng	)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.
Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng	)
Các bước xoá khối Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm phím...... hoặc Click biểu tượng	)
Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy
Để việc học Tin học của học sinh đạt kết quả tốt, chất lượng cao, học sinh nắm chắc bài, biết thao tác trên máy tính cần cho học sinh học tại phòng máy, học sinh vừa nghe giáo viên giảng bài vừa ghi bài và thực hiện trên máy tính theo từng bước một dưới sự hướng dẫn trực quan của giáo viên. Với cách tổ chức học như vậy kết quả cho thấy học sinh nắm chắc bài học, đa số các em đều thực hiện được các thao tác thực hành.
Với phương pháp này, giúp tránh được hiện tượng học sinh khi thực hành phải mò mẫm các công cụ, các biểu tượng khi sử dụng phần mềm để làm bài tập thực hành cũng như vận dụng vào thực tiễn.
Bước 4. Chia nhỏ nội dung, kiến thức thực hành:
Chia nội dung theo nhiều mức độ. Cho học sinh thực hiện từ dễ đến khó, từ những cơ bản đến nâng cao hơn cho học sinh hiểu rõ chi tiết. Từ đó nhận biết khả năng và sắp xếp nhóm phù hợp
Trong chương trình soạn thảo văn bản lớp 6, để học sinh thực hiện tốt một bài soạn thảo văn bản thì cần phải nắm một số khái niệm cơ bản như các thành phần của văn bản, con trỏ soạn thảo, quy tắc gõ văn bản áp dụng trong bài 14 “soạn thảo văn bản đơn giản”. Cho học sinh thực hành những thao tác đơn giản từ các quy tắc soạn thảo, thực hiện và chỉnh sửa cách sử dụng dấu câu, cách xuống hàng. Để các em thành thạo bước đầu về soạn thảo đơn giản rồi nâng dần lên hoàn thiện, chỉnh sửa, định dạng, lồng ghép, thêm hình ảnh minh họa, tạo những bài báo hay đoạn văn bản theo yêu cầu kỹ năng cao.
Bước 5. Điều hành tổ chức tiết dạy thực hành:
Giáo viên nêu vấn đề, yêu cầu nội dung thực hành
Giáo viên hướng dẫn cho học sinh các kĩ năng thao tác trong bài thực hành, thao tác mẫu cho học sinh quan sát
Nhấn mạnh mục tiêu trong lớp học là sự hợp tác cùng tiến bộ, cùng phát huy, tránh sự tranh đua cá nhân với nhau.
Tổ chức hướng dẫn các nhóm thực hành, gợi mở, khuyến khích học sinh tích cực hoạt động.
GV quản lí, giám sát học sinh thực hành theo nhóm:
+ Chia nhóm phù hợp theo nhóm đôi hoặc 3 (01 hs khá, 01 đến 02 học sinh
yếu)
+ Có hình thức cổ vũ phù hợp để các nhóm tham gia thi đua học tập cùng tiến
bộ
+ Giao trách nhiệm sử dụng và bảo vệ máy tính theo nhóm. Chịu trách nhiệm
về máy tính của nhóm mình để tạo cho học sinh có ý thức và bảo vệ của chung, đoàn kết hơn. Kiểm tra máy sau mỗi giờ thực hành.
+ Trong quá trình học sinh thực hành, giáo viên theo dõi quan sát và bổ trợ khi
cần.
+ Chỉ rõ những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh yếu
trong các nhóm, những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh khá giỏi trong nhóm luyện tập thêm.
+ Phát hiện các nhóm thực hành không có hiệu quả để uốn nắn điều chỉnh.
+ Luôn có ý thức trách nhiệm trợ giúp tránh can thiệp sâu làm hạn chế khả năng độc lập sáng tạo của học sinh.
+ Trong quá trình tổ chức thực hành, giáo viên có thể đưa ra nhiều cách để thực hiện thao tác giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng
Giáo viên có thể kiểm tra hiệu quả làm việc của các nhóm bằng cách chỉ định 1 học sinh trong nhóm báo cáo kết quả của nhóm đã thực hành. Nếu học sinh được chỉ định không hoàn thành nhiệm vụ, trách nhiệm gắn cho thành viên còn lại trong nhóm. Làm được như vầy các em sẽ tự giác và có ý thức và giúp đỡ lẫn nhau hơn trong học tập.
Nhận xét, đánh giá kết quả học tập:
+ Giáo viên tổng kết, nhận xét, bổ sung kiến thức
Giáo viên cũng nên có nhận xét ngắn gọn về tình hình làm việc của các nhóm để kịp thời động viên, khuyến khích các nhóm thực hành tốt và rút kinh nghiệm đối với các nhóm chưa thực hành tốt.
Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết (nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở): Sáng kiến chưa áp dụng tại cơ sở.
Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại:
Không
Khả năng áp dụng của sáng kiến
Giải pháp sử dụng rất hiệu quả và rộng rãi đối với học sinh lớp 6 trường PTDTBT THCS Trà Don nói riêng và các trường trên địa bàn huyện Nam Trà My nói chung trong các năm học tiếp theo.
Giải pháp cũng phù hợp với những yêu cầu đổi mới của nền giáo dục nước nhà, chú trọng vào các phương pháp dạy học phù hợp với đặc thù môn Tin học. Và nó cũng đang là những giải pháp chủ đạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục môn Tin học trong nhà trường hiện nay.
Việc sử dụng phương pháp vận dụng các phần mềm cũng như dụng cụ trực quan vừa giúp giáo viên dễ dàng tổ chức, hướng dẫn học sinh học tập, vừa giúp học sinh nhanh hiểu bài và nhớ kiến thức. Trong quá trình dạy học môn tin học hiện nay, hình ảnh minh họa trực tiếp được coi là một công cụ, một phương tiện cho việc dạy và học môn tin học, phương pháp mà người giáo viên tin học sử dụng trong quá trình dạy học cũng phải dựa trên cơ sở hình ảnh trực quan, luôn thường xuyên nhắc nhở về sự chuẩn bị nội dung giáo viên yêu cầu thực hiện ở nhà có như vậy mới phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh. Do vậy, kết quả học tập cuối năm số học sinh khá giỏi tăng lên, số học sinh yếu giảm rõ rệt (Sơ đồ mô tả).
Tóm lại, việc áp dụng đề tài này đã góp phần một cách tích cực nâng cao chất lượng học tập. Giúp các em thao tác thực hành trên máy tính thành thạo, dễ dàng hơn với học sinh lớp 6 nói riêng và vận dụng kỹ năng thực hành trên máy tính cho các cấp học tiếp theo được hiệu quả hơn
Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Muốn học sinh học tốt các môn học nói chung và môn Tin học nói riêng thì điều đầu tiên người giáo viên phải tạo được ở học sinh niềm say mê, hứng thú học tập bộ môn. Giờ học phải thu hút sự chú ý ham học hỏi của học sinh, tạo cho các em lòng tin vào khả năng của mình, nhiệt tình ham mê học tập.
Dạy học là một nghệ thuật. Sử dụng tốt phương pháp dạy học, thiết kế giáo án phù hợp với đối tượng học sinh, quan tâm đến khả năng của mỗi học sinh là điều tất yếu tốt nhất để đạt được mục đích yêu cầu tiết dạy trong đó phương tiện dùng công cụ trực quan về hình ảnh, thông tin đa phương tiện để học sinh tiếp thu trên lớp và về nhà học thêm đặc biệt có hiệu quả tốt giúp người học hiểu, dễ nhớ thông tin cần thiết, tránh tình trạng bị động lúng túng thiếu tự tin trên lớp. Việc sử dụng các phương pháp thực tế, nắm kỹ các kiến thức cơ bản trong việc soạn thảo văn bản, kết hợp luyện tập thông qua các trò chơi gây hứng thú và các bài tập bằng hình ảnh ở nhà sẽ tạo cơ hội cho các em dần hoàn thiện và ngày càng thuần thục kỹ năng đánh máy. Nắm bắt, ghi nhớ các nút lệnh, biểu tượng hỗ trợ của phần mềm soạn thảo văn bản, để các em tham gia học thực hành theo nhóm hiệu quả, giúp các em
nâng cao khả năng học tập, chia sẻ kiến thức là cần thiết đối với mỗi giáo viên vì nó giúp các em tập dần quen thói quen tự học tự khám phá và phát hiện những vấn đề cần lưu ý trong mỗi bài học, giúp các em khắc sâu những kiến thức khó, mang lại hiệu suất, hiệu quả trong giáo dục.
Kế hoạch giáo dục môn Tin học 6.
Chuẩn kiến thức kỹ năng, sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu tham khảo
Cơ sở vật chất, phòng máy, hệ thống điện, trang thiết bị dạy và học của nhà trường đảm bảo.
Hoạt động dạy- học của giáo viên và học sinh tích cực.
Học sinh lớp 6 trường PTDTBTTHCS Trà Don.
Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, BGH, chuyên môn nhà trường và Phòng GD& ĐT Nam Trà My.
- Thời gian: Tháng 09/2020- 20/5/2021 (Năm học 2020- 2021).
Hiệu quả sáng kiến mang lại
Để đánh giá kết quả bước đầu đạt được trong quá trình thực hiện sáng kiến, tôi dựa vào bảng thống kê kết quả bài khảo sát chất lượng đầu năm và bài kiểm tra thực hành cuối học kỳ II về kỹ năng soạn thảo văn bản khổi 6 của trường như sau:
Kết quả khảo sát đầu năm học 2020 - 2021:
Lớp

Tổng số
Giỏi
Khá
Trung bình
Dưới trung bình
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
6.1
24
4
16.67%
8
33.33%
9
37.5%
3
12.5%
6.2
24
5
20.83%
8
33.33%
8
33.33%
3
12.5%
Kết quả khảo sát cuối năm học 2020 - 2021:
Lớp

Tổn g số
Giỏi
Khá
Trung bình
Dưới trung bình

Ghi chú
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
6.1
24
7
29.2%
9
37.5%
6
25%
2
8.3%
Lớp không thực nghiệm đề tài
6.2
24
11
45.83%
8
33.33%
4
16.66%
1
4.16%
Lớp thực nghiệm đề tài

Biểu đồ so sánh kết quả bài kiểm tra thực hành soạn thảo văn bản của hai lớp khối 6 trường PTDTBT THCS Trà Don trước thực hiện các phương pháp, năm học 2020-2021
Biểu đồ so sánh kết quả bài kiểm tra thực hành soạn thảo văn bản của hai lớp khối 6 trường PTDTBT THCS Trà Don sau khi thực hiện các phương pháp, năm học 2020-2021
Qua số liệu trên tôi tiến hành phân tích, so sánh chất lượng của lớp thực nghiệm và lớp không thực nghiệm đề tài nghiên cứu, cho ra được kết quả như trên, tôi nhận thấy rằng:
Ban đầu chất lượng của học sinh trong đầu năm học của hai lớp là tương đương nhau. Qua thời gian áp dụng phương pháp, tôi nhận thấy giờ thực hành thực sự thu hút các đối tượng học sinh hơn chứ không còn là giờ học của riêng các học sinh khá giỏi. Học sinh hoạt động tích cực hơn, các thao tác trên máy thực hiện khá thuần thục. Các đối tượng học sinh hỗ trợ được cho nhau để cùng học, cùng tiến bộ.
Đồng thời, đối với lớp thực nghiệm, khả năng tự học và áp dụng vào thực tiễn cuộc sống cao hơn, chất lượng học tập của lớp thực nghiệm tăng lên rõ rệt, tỉ lệ học sinh yếu giảm, tỉ lệ học sinh giỏi, khá tăng lên đáng kể.
Tôi hy vọng rằng với kết quả thống kê ở trên, sáng kiến sẽ được nhân rộng trong các năm học tiếp theo, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không
Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu - nếu có: Không
Hồ sơ kèm theo (Bản mô tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản vẽ, thiết kế, sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản phẩm... - nếu có)