Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao chất lượng tiết Ôn tập lý thuyết Tin học 7

ột số việc sau:
- Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kĩ năng. Tìm ra được những kĩ năng cơ bản dành cho đối tượng học sinh yếu và kiến thức, kĩ năng nâng cao dành cho học sinh khá giỏi.
- Tham khảo một số nguồn tài liệu để mở rộng và đi sâu hơn vào bài giảng, giúp giáo viên nắm một cách tổng thể, để giải thích cho học sinh khi cần thiết và mở rộng cho học sinh những kiến thức liên quan trong bài học.
- Chuẩn bị tốt phòng thực hành và các thiết bị dạy học.
3. Các biện pháp nâng cao chất lượng tiết Ôn tập lý thuyết Tin học 7
Trong một tiết Ôn tập, việc quan trọng đầu tiên của giáo viên là phải đưa ra cách tổng hợp được kiến thức dễ hiểu và đầy đủ nhất cho học sinh. cung cấp các lệnh và các cách khác nhau để thực hiện một công việc theo yêu cầu của nội dung bài học. Phải hướng dẫn học sinh các thao tác kết hợp nhắc lại lệnh sau mỗi phần nội dung thông qua việc yêu cầu học sinh thực hiện trực tiếp trên máy của mình và giáo viên chiếu phần học sinh thực hiện cho cả lớp quan sát dựa trên phần mềm quản lý các máy con từ máy chủ của giáo viên.
Với việc cho học sinh vừa trả lời, vừa nghe và vừa quan sát thông qua hướng dẫn trực tiếp từ máy chủ của giáo viên, học sinh có thể ghi nhớ các bước thực hiện và nhìn thấy các thao tác khá rõ ràng, rất trực quan
Cho nội dung hoạt động để học sinh trao đổi nhóm sẽ biến bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau, học sinh ghi nhớ kiến thức một cách tự nhiên, khắc sâu chứ không chỉ là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên. 
Để học sinh nắm bắt tốt, ghi nhớ kiến thức một cách tổng hợp, có trình tự, logic và thực hành tốt, yêu cầu giáo viên phải lựa chọn phương pháp phù hợp và bài tập phù hợp cho tiết Ôn tập của mình. 
* Các bước thực hiện:
- Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi và tình huống mang tính gợi mở để học sinh phát triển năng lực tu duy và giải quyết được tình huống có vấn đề dựa trên những kiến thức đã được học trong SGK và qua bài giảng của giáo viên. 
- Gọi học sinh nhắc lại nội dung (các lệnh) cụ thể theo từng yêu cầu và kết hợp thao tác trên máy.
- Giáo viên có thể đưa ra nhiều cách khác ngoài cách đã có trong SGK để giúp các em rèn luyện và có thêm kỹ năng trong tiết thực hành.
- Để tiết học Ôn tập lý thuyết có hiệu quả cao và để kiểm tra mức độ tiếp thu kiến thức của các em sau tiết học, giáo viên có thể gọi 1 số học sinh trong các nhóm nhắc lại các bước của các nội dung và thực hiện các thao tác đã trên máy chủ của giáo viên để các bạn khác cùng quan sát và ghi nhớ. 
- Cho nội dung để học sinh thực hành sau khi đã được tổng hợp lại kiến thức để học sinh rèn thêm được kỹ năng thực hành.
- Nhận xét, đánh giá kết quả giờ học:
+ Giáo viên tổng kết và nhắc lại nội dung đã học một lần nữa trước khi kết thúc giờ học để học sinh nắm bài kỹ hơn.
+ Nhận xét những ưu điểm và những nhược điểm mà học sinh đã đạt được hay còn mắc phải trong tiết ôn tập để rút kinh nghiệm cho học sinh.
* Ví dụ minh hoạ về thiết kế và tổ chức các hoạt động của tiết học Ôn tập lý thuyết trên phòng máy (lớp 7).
Tiết 67: Ôn tập học kỳ II (Tiết 1)
Thiết kế bài học:
a/ Xác định mục tiêu trọng tâm của bài: 
- Kiến thức:
+ Tổng hợp kiến thức về trình bày và in trang tính.
+ Sắp xếp và lọc dữ liệu.
- Kĩ năng, kiến thức các đối tượng học sinh cần đạt: 
	+ Biết trình bày và in một trang tính hoàn chỉnh.
	+ Biết sắp xếp và lọc dữ liệu trên máy và trình bày được các bước thực hiện trên giấy.
- Thái độ: Học sinh nghiêm túc, tích cực.
- Phát triển năng lực của học sinh:
	+ Năng lực tư duy, ghi nhớ
	+ Năng lực quan sát
	+ Năng lực giải quyết vấn đề
	+ Năng lực thực hành
b/Chuẩn bị giáo án, bài tập, phòng máy, thiết bị dạy học (máy tính, máy chiếu, bảng phụ).
 2) Thiết kế và tổ chức hoạt động học tập của học sinh trên lớp.
Hoạt động 1: Tìm hiểu các thao tác trình bày và in trang tính
Mục tiêu: Học sinh biết xem trang tính trước khi in
Biết điều chỉnh ngắt trang khi cần
Biết đặt lề, hướng giấy in và biết in trang tính.
a. Xem trước khi in.
GV; chiếu một trang tính đã được nhập sẵn
(trên máy chiếu và máy học sinh để cả lớp quan sát)
? Với một trang tính mới được nhập vào như thế này, nếu thực hiện in ngay thì sẽ như thế nào?
( Bảng tính được in ra có thể bị thiếu, bị lệch)
? Để không xảy ra hiện tượng như vậy ta phải làm gì?
(Xem trang tính trước khi in)
? Để xem trang tính trước khi in ta làm thế nào?
(Học sinh đưa ra lệnh xem trang tính trước khi in)
	+ Nhấn nút print preview trên thanh công cụ
Giáo viên yêu cầu học sinh nêu các cách khác để có thể thực hiện xem trang tính
(ví dụ: File\Print preview)
Gọi học sinh thực hiện lại thao tác trực tiếp trên máy tỉnh của mình, giáo viên chiếu phần thực hiện của học sinh cho cả lớp quan sát.
? Mục đích của việc xem trang tính trước khi in là để làm gì?
- Giáo viên chốt ý và chuyển sang phần nội dung tiếp theo.
	b. Điều chỉnh ngắt trang.
Giáo viên chiếu một bảng tính có dữ liệu ở 2 trang.
? Với một bảng tính có dữ liệu nằm trong 2 trang, muốn dữ liệu nằm trong 1 trang ta phải làm thế nào?
-> Phải điều chỉnh ngắt trang
? Vậy có thể điều chỉnh ngắt trang trong trường hợp nào?
? Nêu các bước để thực hiện ngắt trang?
	+ Nhấn View\Page Break Preview
? Thực hiện các thao tác ngắt trang trên máy tính?
GV yêu cầu học sinh thực hiện trên máy của mình và gọi học sinh thực hiện trên máy cho cả lớp quan sát.
	Giáo viên chuyển ý (thông qua thao tác thực hiện trên máy)
	c. Đặt lề, hướng giấy in và in trang tính.
Yêu cầu học sinh quan sát giáo viên thực hiện một số thao tác trên máy.
? Hãy cho biết cô giáo đang làm gì?
Giáo viên chuyển ý.
Cho bài tập để học sinh tự nhớ lại được các bước thực hiện trong việc đặt lề và hướng giấy.
Câu 1: Để thay đổi lề cho trang tính ta chọn đáp án nào? 
A. Vào File \chọn Page setup\margins
B. Vào File\chọn Print Preview
C. Vào File\chọn Open\ margins
(Đáp án A)
Câu 2: Nối các lựa chọn ở cột A tương ứng với các lệnh trong cột B cho đúng.
A

B
Lề Trái

Bottom
Lề Phải

Left
Lề Dưới

Top
Lề Trên

Right


Footer
(Đáp án: Lề trái – Left; Lề phải – Right; Lề Dưới – Bottom; Lề Trên – Top)
Câu 3: Để đặt hướng giấy đứng ta thực hiện như thế nào?
A. File\Page setup\page\ Portrait
B. File\Page setup\page\Print
C. File\Page setup\Landscape
(Đáp án A)
Câu 4: Để đặt hướng giấy ngang ta thực hiện chọn đáp án nào sau đây:
A. File\Page setup\ Landscape
B. File\Page setup\page\ Landscape
C.File\Page setup\page\Print
(Đáp án B)
Câu 5: Để in trang tính ta nhấn nút lệnh nào trên thanh công cụ.
A. Nút lệnh Open 
B. Nút lệnh Print
C. Nút lệnh Print Preview
(Đáp án B)
? Để đặt lề cho trang tính ta thực hiện như thế nào?
* Đặt lề: 
- Vào File \chọn Page setup\margins: 
 + Left
 + Right
 + Top
 + Bottom
? Để đặt hướng giấy in cho trang tính ta mở hộp thoại nào?
- File\ Page setup\ page:
+ Portrait (đứng)
+ Landscape (ngang)
? Chức năng của Portrait và Landscape?
?Một trang tính sau khi đã được trình bày hoàn chỉnh ta có thể làm gì?
? Để in trang tính ta thực hiện như thế nào?
* In:
Nhấn Print trên thanh công cụ.
? Còn cách nào khác để thực hiện lệnh in không?
- File\ Print (Ctrl + P)
Giáo viên gọi học sinh lên thực hành các nội dung (Đặt lề, hướng giấy, in trang tính) trên máy tính để cả lớp quan sát.
	Giáo viên nhận xét và hướng dẫn học sinh những bước học sinh còn chưa thực hiện thành thạo.
Hoạt động 2: Sắp xếp và lọc dữ liệu. 
Mục tiêu: - Học sinh biết sắp xếp dữ liệu
 - Biết lọc dữ liệu theo các điều kiện và giá trị
 Giáo viên chia lớp thành 3 nhóm. 
- Giáo viên triển khai nội dung của hoạt động 2.
Vẽ sơ đồ nội dung kiến thức trong bài: Sắp xếp và lọc dữ liệu?
Gọi học sinh đọc lại nội dung thảo luận nhóm
Phát bảng phụ và cho thời gian thảo luận
- Hướng dẫn học sinh thảo luận theo nhóm với yêu cầu của nội dung câu hỏi.
- Kết thúc thời gian thảo luận, giáo viên gọi đại diện nhóm lên trình bày bài của nhóm mình.
- Gọi đại diện nhóm khác nhận xét bài của nhóm vừa trình bày.
? Em có nhận xét gì về nội dung và cách trình bày bài thảo luận của nhóm khác (nhóm 1, 2 hoặc 3)?
- Giáo viên nhận xét các bài làm của các nhóm và đưa ra sơ đồ chính xác để các em so sánh đối chiếu.
- Giáo viên cho điểm các nhóm làm bài tốt.
Sơ đồ các bước thực hiện trong bài: Sắp xếp và lọc dữ liệu.
Sơ đồ các bước thực hiện trong bài: Sắp xếp và lọc dữ liệu.
SẮP XẾP VÀ LỌC DỮ LIỆU
SẮP XẾP
LỌC DỮ LIỆU
B1. Chọn 1 ô trong cột cần sắp xếp
B2. Nhấn Sort Ascending
(Sort Descending) trên thanh công cụ
B1. Chọn 1 ô trong vùng có dữ liệu cần lọc
B2. Data\Filter\AutoFilter
Nhấn mũi tên trên tiêu đề cột chọn giá trị lọc
(Lọc theo giá trị chọn: Top 10)
Sắp xếp
Giáo viên chiếu ba bảng tính (với 3 kiểu khác nhau.)
Quan sát và nhận xét
? Quan sát và cho biết dữ liệu trong cột C thay đổi như thế nào?
Bảng 1:
Bảng 2:
Bảng 3
? Nêu các bước để thực hiện sắp xếp dữ liệu?
B1. Chọn 1 ô trong cột cần sắp xếp
B2. Nhấn Sort Ascending
(Sort Descending) trên thanh công cụ
? Ý nghĩa của lệnh Sort Ascending và Sort Descending?
? Vậy, mục đích của việc sắp xếp là gì?
- Chiếu bài tập có sẵn: Yêu cầu học sinh lên thực hiện lại thao tác sắp xếp theo yêu cầu cụ thể trên bài tập cho cả lớp quan sát.
-> Giáo viên chốt nội dung và chuyển ý.
b. Lọc dữ liệu
Chiếu hình 1 và hình 2 cho học sinh quan sát.
Hình 1:
Hình 2:
? Quan sát và nhận xét hai hình khác nhau như thế nào?
? Vì sao lại có sự khác nhau như vậy?
(Hình 1 chưa lọc. Hình 2 đã thực hiện lọc: lọc theo điều kiện là điểm 9)
? Để thực hiện lệnh lọc ta làm như thế nào?
Data\ Filter\ autoFilter
- Gọi học sinh lên thực hiện thao tác lọc và chọn lọc theo điều kiện điểm 7 (trong bài mẫu của giáo viên)
? Để lọc các hàng theo giá trị ta làm thế nào?
* Lưu ý: Lọc các hàng theo giá trị:
- Chọn Top 10: 
 + Top: Giá trị lớn nhất
 + Bottom: Giá trị nhỏ nhất
- Giáo viên thực hiện thao tác lọc theo giá trị với các lựa chọn Top hoặc Bottom cho học sinh quan sát và ghi nhớ.
-> Giáo viên chốt nội dung hoạt động 2 và chuyển ý.
Hoạt động 3: Thực hành.
Mục tiêu: - Biết thực hiện các thao tác trình bày và in trang tính
 - Biết sắp xếp và lọc dữ liệu trên bảng tính
 - Thành thạo các kỹ năng thực hành
Tổ chức hoạt động:
- Giáo viên triển khai nội dung của hoạt động 3.
- Cho bài tập thực hành (Có sẵn – Học sinh nhập địa chỉ IP máy giáo viên và lấy bài tập về từ máy giáo viên để thực hành)
- Nêu các yêu cầu cần thực hành trong tiết:
+ Sử dụng công thức tính điểm trung bình vào cột Điểm TB ( tính điểm cho bạn số 1 và sao chép công thức cho các bạn còn lại)
+ Sắp xếp cột Điểm TB theo thứ tự tăng dần
+ Sao chép bảng tính sang Sheet 2 và thực hiện lọc:
5 bạn có Điểm TB cao nhất (sao chép sang vị trí khác trong trang tính)
5 bạn có Điểm TB thấp nhất (sao chép sang vị trí khác trong trang tính)
Lọc những bạn có điểm Tin học là 9 (sao chép sang vị trí khác trong trang tính)
+ Lưu trang tính vào ổ D với tên thuchanhontap.
Giáo viên quan sát học sinh thực hành và hướng dẫn học sinh trực tiếp trên máy.
4. Kết quả thực hiện.
Sau khi áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng tiết học Ôn tập lý thuyết trên phòng máy nghĩa là dạy tiết học Ôn tập lý thuyết trực tiếp trên phòng máy. Và với kết quả bài kiểm tra cuối kỳ II năm học 2015 – 2016.
Tôi nhận thấy điểm của các em đã thay đổi lên rât nhiều, tỉ lệ học sinh đạt điểm trung bình và khá đã giảm và số lượng học sinh đạt điểm giỏi là khá cao so với học kỳ I.
Đa số học sinh thấy yêu thích và mong muốn được thường xuyên học những tiết lý thuyết kết hợp trên phòng máy, đặc biệt là những tiết Ôn tập cuối kỳ.
 Học sinh hoạt động tích cực hơn, không còn thấy nhàm chán và mệt mỏi trong tiết lý thuyết. Học sinh hỗ trợ được cho nhau để cùng khám phá, tìm tòi đồng thời rèn thêm kỹ năng thực hành cho các em. Các em hoạt động nhóm tích cực và trả lời bài lưu loát. Ghi nhớ kiến thức một cách có hệ thống và rõ ràng. Số học sinh nhớ đúng và nhanh kiến thức tăng lên đáng kể, số học sinh nhớ nhưng còn chậm (tương đối) cũng giảm. Các em hứng thú khi được thể hiện hết khả năng sử dụng máy tính và khả năng ghi nhớ của mình (thể hiện qua việc giáo viên cho học sinh tổng hợp lại kiến thức kết hợp thực hiện ngay trên máy cho cả lớp quan sát).
Kết quả chất lượng bài kiểm tra cuối kỳ II khối 6 – 7
 năm học 2015 - 2016 
TT
Tổng số
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
1
135
63
47%
60
44%
12
9%
0
0%
Tổng cộng
63
47%
60
44%
13
9%
0
0%

5. Bài học kinh nghiệm.
Để có một tiết dạy hứng thú cho học sinh trước tiên giáo viên phải tìm hiểu xem học sinh muốn gì và muốn được làm gì.
Giáo viên phải tìm ra nguyên nhân và có những biện pháp thích hợp, những bài tập hoặc những yêu cầu mang tính kích thích để các em muốn tìm tòi muốn thể hiện, muốn đạt được và hứng thú tiếp thu kiến thức.
Thiết kế bài dạy phù hợp được đối tượng học sinh.
Tổ chức tốt các hoạt động của học sinh trên lớp.
Giáo viên đưa ra nhiều tình huống để học sinh giải quyết theo những gì đã thu nhận được từ giáo viên và từ những hiểu biết xung quanh.
Chia nhóm học sinh và cho bài thảo luận kết hợp thực hành những nội dung liên quan và lấy điểm. Ngoài ra giáo viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng một cách có hệ thống.
Yêu cầu học sinh nhắc lại làm lại các thao tác trên máy của mình nhằm mục đích giúp các em ghi nhớ thêm một lần kiến thức và thành thạo thêm kỹ năng thực hành.
Hướng dẫn, giải thích cho học sinh nếu cần và có khen thưởng, nhắc nhở học sinh sau giờ học.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Tin học cho đến nay vẫn là một môn học khá mới mẻ với các em học sinh. Vì vậy để tạo hứng thú học tập cho học sinh và từng bước nâng cao chất lượng môn học đòi hỏi phải có phương pháp dạy học phù hợp và hiệu quả.
Qua quá giảng dạy, trực tiếp đứng lớp, với những nhận xét góp ý của các đồng chí dự giờ, thanh tra. Bản thân tôi cũng rút ra được một số kinh nghiệm bổ sung vào vốn kiến thức hiện có để ngày càng hoàn thiện hơn về chuyên môn trong giảng dạy.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi rút ra được trong quá trình dạy học. Tuy nhiên còn nhiều yếu tố khách quan và chủ quan và vẫn còn nhiều mặt hạn chế rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy cô, đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn chỉnh hơn.
Tôi cam kết sáng kiến kinh nghiệm này là của tôi tự làm qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu.
Hà Nội, ngày 16 tháng 4 năm 2016
TÀI LIỆU THAM KHẢO
	Ngoài những kinh nghiệm và sự góp ý từ đồng nghiệp trong và ngoài trường, trong quá trình nghiên cứu viết đề tài đồng thời với việc bám sát sách giáo khoa tôi còn tham khảo và vận dụng kiến thức tư liệu, hình ảnh trong các tài liệu sau.
- Sách GK Tin học - Quyển 1, quyển 2
- Thiết kế bài giảng Tin học lớp 6,7
- Sách giáo viên tin học 6,7
- Bài soạn tin học 6,7 
- Dạy - học tin học 6,7 với giáo án điện tử 
- Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm tin học 6,7 
- Giới thiệu giáo án tin học 6,7 
ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG 
...
...
...
...
...
...
...
...
...
ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP QUẬN
...
...
...
...
...
...
...
...
ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ
...
...
...
...
...
...
...
...