Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua Dự án dạy học Tin học và xã hội
Hơn nữa ngày nay, xã hội phát triển kéo theo nhiều hệ lụy như sự bùng nổ của công nghệ thông tin, sự hội nhập của nhiều nền văn hóa của các nước phương tây, của lối sống thực dụng… Gia đình, cha mẹ phải bươn chải trong công cuộc mưu sinh, bỏ quên con cái, dẫn đến sự buông lỏng trong quản lý, điểm tựa gia đình đối với các em không còn nữa. Đã có thời gian chúng ta chỉ coi trọng việc dạy văn hóa sao cho học sinh học thật giỏi mà quên đi điều quan trọng là dạy cho học sinh “Học làm Người”, quên đi việc tạo cho các em có một sân chơi với các trò chơi mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, các em không được cung cấp những kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập cộng đồng. Ngoài việc học văn hóa, số còn lại thì không quan tâm đến mọi việc xảy ra chung quanh, lạnh lùng, vô cảm chỉ biết sống cho riêng mình.
Hơn nữa, trong đời sống hiện đại, máy tính và Internet cũng có những tác hại nếu như chúng ta quá lạm dụng, nó sẽ có tác động xấu đến mỗi chúng ta mà ta không thể lường trước được. Cùng với các lợi ích mà Internet mang lại là một số “mặt trái” của Internet như: thường xuyên chơi Games Online, sống ảo trên mạng xã hội, những trang web dâm ô, kích động bạo lực, nhiều thông tin sai, không thể kiểm chứng, hoặc những đả kích, vu khống cá nhân...
Thực tế hiện nay, học sinh ở Việt Nam nói chung và học sinh tại trường THCS Lương Thế Vinh đang thiếu các kĩ năng mềm, kĩ năng của thế kỉ 21 như: Kỹ năng giao tiếp và cộng tác: làm việc nhóm, chia sẻ trách nhiệm và công việc chung; kỹ năng sáng tạo và đổi mới: khả năng sáng tạo, cởi mở và sẵn sàng đón nhận quan điểm mới; khả năng suy luận, hoạch định phân tích tổng hợp thông tin nhằm giải quyết các vấn đề và các câu hỏi.
Vì vậy từ những yếu tố nêu ở trên tôi quyết định thực hiện đề tài nghiên cứu về thực trạng và giải pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua “Dự án dạy học” “Tin học và xã hội”.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua Dự án dạy học Tin học và xã hội

hội, xã hội tin học hoá và vai trò của con người trong xã hội tin học hoá. Thông qua dự án, học sinh được đóng vai trò chính để thực hiện dự án, giúp các em hiểu được ích lợi của tin học và máy tính trong xã hội ngày nay; biết những mặt trái do tin học và Internet mang lại; có ý thức, lối sống lành mạnh khi tham gia mạng Internet; biết cách phòng tránh những tác hại do tin học, máy tính và Internet mang lại. Mặt khác thông qua dự án, giúp các em biết những kĩ năng bản thân còn thiếu và tự trau dồi, rèn luyện các kĩ năng cần thiết trong thế kỉ 21, nhất là khả năng sử dụng công nghệ thông tin, giao tiếp, thuyết trình, nâng cao khả năng tìm kiếm và xử lí tư liệu Thông qua việc thực hiện dự án, phần nào bù đắp được những thiếu hụt kiến thức và kĩ năng mà học sinh, sinh viên và đội ngũ lao động của nước ta hiện nay còn đang khiếm khuyết và cần được trang bị. Qua đó, góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc của các em trong tương lai. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Dự án được tiến hành trong 4 tuần trong đó chỉ có tuần đầu tiên và cuối cùng được tiến hành trên lớp với sự hướng dẫn của giáo viên, hai tuần chính thực hiện dự án hoàn toàn do các em phân công, chịu trách nhiệm kết quả, giáo viên là người giám sát, hỗ trợ. * Tiến trình thực hiện dự án: Dự án được thực hiện trong 4 tuần với các nội dung sau: + Tuần 1: Giới thiệu bài giảng: “Tin học và xã hội”, giới thiệu chủ đề, phân nhóm và giao việc cho từng nhóm: Giáo viên hình thành ý tưởng cho học sinh theo từng chủ đề cụ thể như sau: Bước 1: Giáo viên đặt các câu hỏi khảo sát trực tuyến thăm dò năng lực Công nghệ thông tin và năng lục cá nhân của từng học sinh để có kế hoạch phân nhóm thực hiện dự án: Sau khi có kết quả khảo sát năng lực Công nghệ thông tin và năng lực cá nhân của học sinh giáo viên tiến hành phân nhóm phù hợp với từng đối tượng và năng lực học sinh. Hình ản mẫu dữ liệu và học sinh khảo sát thông tin trên máy tính. Tiếp đó giáo viên tiến hành cho học sinh tự chọn thực hiện các Chủ đề - Dự án. Bước 2: Giáo viên giảng bài “Tin học và xã hội”, sau đó giáo viên đặt các câu hỏi chủ đề, phân nhóm, học sinh chọn chủ đề. Giáo viên tạo hứng thú cho học sinh với dự án theo chủ đề mình đã chọn: Giáo viên giới thiệu bài giảng “Bài 6: Tin học và xã hội” cho học sinh ở trên lớp sử dụng phần mềm Netop School, hoặc học sinh có thểxem bài giảng E-Learning trên Website nhà trường tại nhà. Học sinh tiếp thu bài học thông qua phân mềm Netop School Đường dẫn liên kết của trang bài giảng Elearning trực tuyến: Bài giảng Elearning trực tuyến Học sinh xem bài giảng Elearning trực tuyến Sau khi học xong “Bài 6: Tin học và xã hội” giáo viên đặt câu hỏi chủ đề cho các dự án (mỗi chủ đề là một dự án): + Chủ đề 1: Vai trò của Tin học trong cuộc sống ngày nay? Học sinh xác định những ích lợi do tin học và máy tính mang lại. + Chủ đề 2: Xã hội tin học hoá, vai trò của xã hội tin học hoá trong nền kinh tế tri thức? Học sinh xác định được thế nào là xã hội tin học hoá, vai trò của xã hội tin học hoá trong nền kinh tế tri thức + Chủ đề 3: Vai trò của con người trong xã hội tin học hoá? Học sinh xác định được vai trò con người trong xã hội tin học hoá. Học sinh biết những mặt trái, tác hại của máy tính, Internet và biết cách phòng tránh. + Chủ đề 4: Poster 1: Ích lợi của xã hội tin học hoá? Học sinh xây dựng được Poster tuyên tuyền những ích lợi của xã hội tin học hoá mang lại lại. + Chủ đề 5: Poster 2: Mạng xã hội và đời sống con người? Học sinh xây dựng được Poster tuyên truyền nói về những lợi ích và mặt trái mà mạng xã hội đem lại cho con người. + Chủ đề 6: Poster 3: Games tốt hay xấu? Học sinh xây dựng được Poster tuyên truyền nói về những lợi ích và mặt trái mà Games Online đem lại cho con người. + Chủ đề 7: Poster 4: Con người trong xã hội tin học hoá? Học sinh xây dựng Poster tuyên truyền về lối sống, hành động đúng đắn của con người khi tham gia vào Internet và mạng xã hội. Bước 3: Giáo viên giới thiệu phần mềm, đưa tài liệu tham khảo, hướng dẫn học sinh lập kế hoạch thực hiện dự án: Giáo viên giới thiệu đến học sinh các phần mềm, ứng dụng hỗ trợ thực hiện dự án: + Google doc + Google drive + Microsoft Word + Microsoft Excel + Microsoft Powerpoint + Ispring Suite 8 (Soạn bài giảng E-Learning – dành cho giáo viên) + Microsoft Pubsher (Thiết kế Poster) + Gmail + Teamviewer 11 Giáo viên cung cấp các tài liệu – hướng dẫn sử dụng các phần mềm, ứng dụng hỗ trợ thực hiện dự án cho các nhóm. Giáo viên hướng dẫn các nhóm học sinh lập kế hoạch thực hiện dự án: Bảng kế hoạch thực hiện các công việc của từng nhóm: Thời gian Công việc Tuần 1 Tuần 2 Tuần 3 Tuần 4 Tìm kiếm và thu thập tài liệu Tổng hợp kết quả thu thập Phân tích và xử lí thông tin Viết báo cáo Thảo luận để hoàn thiện Hoàn thành sản phẩm, thực hành báo cáo Báo cáo sản phẩm trước lớp Bảng phân công công việc cho từng thành viên: Công việc Người phụ trách Ghi chú Tìm kiếm và thu thập tài liệu Phân tích và xử lí thông tin Viết báo cáo Giới thiệu sản phẩm Học sinh thực hiện dự án theo kế hoạch và nhiệm vụ được phân công: Học sinh làm việc nhóm, cá nhân theo kế hoạch để tạo ra sản phẩm. + Tuần 2, 3: Thực hiện dự án: Địa điểm: - Trong thời gian làm việc nhóm, các em sẽ làm báo cáo ở thư viện, phòng máy tính, phòng máy chiếu nơi có, không gian làm việc và đầy đủ tư liệu và internet phục vụ tra cứu. - Các việc khác liên quan đến công tác tổ chức được bàn bạc trên lớp hoặc phòng bộ môn. Nhiệm vụ của giáo viên và học sinh: - Giáo viên động viên và giải đáp thắc mắc thường xuyên thông qua làm việc trên thư viện cùng các em và thông qua email và Teamviewer. - Các em ngoài nhiệm vụ chính liên quan đến dự án được khuyến khích ghi chép, chụp ảnh, quay phim mô tả lại quá trình làm việc để rút kinh nghiệm sau dự án. Học sinh thảo luận nhóm thực hiện các dự án + Tuần 4: Tổ chức hội thảo và hoàn thành các ấn phẩm tuyên truyền, đánh giá - GV hỗ trợ HS tổ chức hội thảo báo cáo sản phẩm tại lớp và phòng máy chiếu. - Các Poster treo tại các lớp học để tuyên truyền - Giáo viên sẽ tổ chức cho HS đánh giá rút kinh nghiệm và đưa ra góp ý quá trình làm việc của HS. - HS thực hiện các đánh giá: tự đánh giá và đánh giá nhóm bạn: + Đánh giá quá trình thực hiện dự án + Đánh giá ấn phẩm + Kiểm tra kiến thức bằng trả lời phiếu hỏi online trên phòng máy tính. Điều tra thái độ tích thú học tập của học sinh bằng phiếu điều tra online trên phòng máy tính. Buổi báo cáo các chủ đề tại phòng máy chiếu: Quang cảnh buổi báo cáo tại phòng máy chiếu Học sinh thực hiện báo cáo chủ đề của nhóm mình Buổi báo cáo các chủ đề Poster tuyên truyền tại phòng học: Quang cảnh buổi báo cáo Poster tại lớp học Học sinh thực hiện báo thuyết trình Poster Mẫu kiểm tra kiến thức trực tuyến Học sinh thực hiện kiểm tra kiến thức trực tuyến Mẫu kiểm tra kiến thức trực tuyến Học sinh thực hiện trả lời câu hỏi khảo sát trực tuyến Kết quả thực hiện đề tài. * Kiến thức: Học sinh đạt được các mục tiêu kiến thức đã đề ra ban đầu thể hiện qua báo cáo và bài kiểm tra online sau dự án: - Giúp học sinh sử dụng kiến thức ở nhiều lĩnh vực, môn học để tìm hiểu các kiến thức về Tin học và xã hôi. - Học sinh biết được những lợi ích cũng như những mặt trái mà tin học mang lại cho xã hội. - Học sinh biết các khai thác những lợi ích mà tin học mang lại. - Học sinh biết cách phòng tránh những mặt trái, những mặt xấu của tin học đối với xã hội * Kĩ năng: Học sinh trưc tiếp tham gia dự án đạt được: - Kỹ năng giao tiếp và cộng tác: làm việc nhóm, chia sẻ trách nhiệm và công việc chung,... - Sáng tạo và đổi mới: khả năng sáng tạo, cởi mở và sẵn sàng đón nhận quan điểm mới. - Tư duy độc lập và giải quyết vấn đề: khả năng suy luận, hoạch định phân tích tổng hợp thông tin nhằm giải quyết các vấn đề và các câu hỏi. Kỹ năng thông tin học sinh đạt được: - Truy cập thông tin hiệu quả, đánh giá thông tin độc lập và hữu hiệu, và sử dụng thông tin chính xác và sáng tạo cho vấn đề hay khó khăn hiện có. - Có sự hiểu biết cơ bản về các vấn đề đạo đức/luật pháp xung quanh việc truy cập và sử dụng thông tin. Kỹ năng truyền thông học sinh đạt được: - Hiểu được cấu tạo của các thông điệp truyền thông, cho mục đích gì, và sử dụng các công cụ, các đặc điểm và các quy ước nào. - Hiểu được mức độ cảm nhận khác nhau từ các cá nhân khác nhau đối với các thông điệp, các giá trị và quan điểm được đưa vào hay loại trừ ra sao, và truyền thông có thể ảnh hưởng đến niềm tin và hành vi như thế nào. - Có hiểu biết cơ bản về các vấn đề đạo đức/luật pháp xung quanh việc truy cập và sử dụng thông tin. - Sử dụng tốt các ứng dụng trên: Gmail, Google drive, Google doc, Teamviewer, Pubsher, Powerpoint, Word * Hiệu ứng xã hội của dự án: Học sinh trực tiếp tham gia dự án đạt được: Học sinh có cái nhìn tổng thể về tin học, máy tính, Internet, mạng xã hội, xã hội tin học hoá và vai trò của con người trong xã hội tin học hoá. Thông qua dự án, học sinh được đóng vai trò chính để thực hiện dự án, giúp các em hiểu được ích lợi của tin học và máy tính trong xã hội ngày nay; biết những mặt trái do tin học và Internet mang lại; có ý thức, lối sống lành mạnh khi tham gia mạng Internet; biết cách phòng tránh những tác hại do tin học, máy tính và Internet mang lại. * Thống kê kết quả đạt được. Kết quả học tập của học sinh sau kiểm tra trực tuyến cuối dự án: ĐIỂM SỐ LƯỢNG LOẠI TỈ LỆ Dưới 5 0 Yếu 0% 5 – 6,4 5 Trung bình 19,23% 6,5 -7,9 7 Khá 26,92% 8 - 10 14 Giỏi 53,85% Tổng cộng: 26 100% Tỉ lệ học sinh đạt điểm từ trung bình trở lên là 100% Kết quả chấm điểm theo nhóm tại các buổi báo cáo: ( Điểm Các nhóm tự chấm: Lấy điểm trung bình của các nhóm đánh giá cho nhau tại mỗi buổi) STT NHÓM ĐIỂM TB NHÓM TỰ CHẤM ĐIỂM GIÁO VIÊN CHẤM 1 Nhóm 1 – Báo cáo: Chủ đề 1: Vai trò của Tin học trong cuộc sống ngày nay? 88,0 87 2 Nhóm 2 – Báo cáo: Chủ đề 2: Xã hội tin học hoá, vai trò của xã hội tin học hoá trong nền kinh tế tri thức? 86,5 86 3 Nhóm 3 – Báo cáo: Chủ đề 3: Vai trò của con người trong xã hội tin học hoá? 93,5 90 4 Nhóm 4 – Poster: : Poster 1: Ích lợi của xã hội tin học hoá? 87,3 84 5 Nhóm 5 – Poster: Poster 2: Mạng xã hội và đời sống con người? 89,7 85 6 Nhóm 6 – Poster: Poster 3: Games tốt hay xấu? 92,7 95 7 Nhóm 7 – Poster: Poster 4: Con người trong xã hội tin học hoá? 84,0 81 * Kết quả khảo sự :thích thú của học sinh khi học tập theo phương pháp “Dạy học theo dự án” bằng phiếu khảo sát trực tuyến: STT TIÊU CHÍ SỐ LƯỢNG TỈ LỆ Em thấy dự án "Tin học và xã hội” như thế nào? 26 100% 1 Rất hay 21 80,8% 2 Hay 3 11,5% 3 Bình Thường 2 7,7% 4 Không hay 0 0% Tỉ lệ học sinh thấy dự án "Tin học và xã hội" hay là 24 em, tỉ lệ 92,3% STT TIÊU CHÍ SỐ LƯỢNG TỈ LỆ Em có thích học tập theo phương pháp dạy học theo dự án không? 26 100% 1 Rất thích 20 76,9% 2 Thích 5 19,2% 3 Bình thường 1 3,8% 4 Không thích 0 0% Tỉ lệ học sinh thích học tập theo dự án là 25 em, tỉ lệ 96,2% STT TIÊU CHÍ SỐ LƯỢNG TỈ LỆ Nếu có một dự án học tập khác em có muốn tham gia không? 1 Có 26 100% 2 Không 0 0% Tỉ lệ học sinh muốn tiếp tục tham gia học tập theo dự án là 26 em, tỉ lệ 100% III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ Kết luận: Việc đưa dự án “Tin học và xã hội” cho học sinh khối 9 THCS vào thời điểm hiện tại là hết sức phù hợp và cần thiết. Thông qua dự án, học sinh được đóng vai trò chính để thực hiện dự án, giúp các em hiểu được ích lợi của tin học và máy tính trong xã hội ngày nay; biết những mặt trái do tin học và Internet mang lại; có ý thức, lối sống lành mạnh khi tham gia mạng Internet; biết cách phòng tránh những tác hại do tin học, máy tính và Internet mang lại Về mặt giáo dục học sinh đạt được: * Về kiến thức bộ môn: - Học sinh sử dụng kiến thức ở nhiều lĩnh vực, môn học để tìm hiểu các kiến thức về Tin học và xã hôi. - Học sinh biết được những lợi ích cũng như những mặt trái mà tin học mang lại cho xã hội. - Học sinh biết các khai thác những lợi ích mà tin học mang lại * Về mặt giáo dục đạo đức: - Học sinh biết cách phòng tránh những mặt trái, những mặt xấu của tin học đối với xã hội. * Kỹ năng sử dụng Công nghệ thông tin, khai thác thông tin: - Học sinh bước đầu có kĩ năng khai thác, tìm kiếm và sử dụng thông tin trên Internet. - Học sinh tự tìm hiểu sử dụng tốt các ứng dụng trên: Gmail, Google drive, Google doc, Teamviewer, Pubsher, Powerpoint, Word * Học sinh phát triển các kĩ năng mềm (kĩ năng của thế kỉ 21) như: - Kỹ năng giao tiếp và cộng tác: làm việc nhóm, chia sẻ trách nhiệm và công việc chung,... - Sáng tạo và đổi mới: khả năng sáng tạo, cởi mở và sẵn sàng đón nhận quan điểm mới. - Tư duy độc lập và giải quyết vấn đề: khả năng suy luận, hoạch định phân tích tổng hợp thông tin nhằm giải quyết các vấn đề và các câu hỏi. Đối với xã hội học sinh đạt được: - Học sinh có cái nhìn tổng thể về tin học, máy tính, Internet, mạng xã hội, xã hội tin học hoá và vai trò của con người trong xã hội tin học hoá. - Học sinh hiểu được ích lợi của tin học và máy tính trong xã hội ngày nay; biết những mặt trái do tin học và Internet mang lại; có ý thức, lối sống lành mạnh khi tham gia mạng Internet; biết cách phòng tránh những tác hại do tin học, máy tính và Internet mang lại. Kiến nghị: . a. Đối với nhà trường. - Tăng cường mua mới, nâng cấp, sửa chữa phòng máy vi tính để phục vụ tốt cho nhu cầu của giảng dạy cũng như học tập của học sinh. - Tích cực tham mưu với cấp uỷ, các cấp chính quyền địa phương, các cấp quản lý giáo dục tăng cường đầu tư hơn nữa các trang thiết bị dạy và học. - Huy động nguồn xã hội hoá giáo dục từ phụ huynh học sinh để tăng cường mua sắm trang thiết bị phục vụ nhu cầu dạy và học. b. Đối với phòng – sở giáo dục. - Thường xuyên tổ chức các chuyên đề, nhân rộng sáng kiến hay nhằm mục đích nâng cao chất lượng giảng dạy. - Tham mưu với các cấp quản lý trang bị thêm máy tính, phòng máy chiếu cho các trường học nhằm phục vụ tốt công tác dạy và học Trên đây là những biện pháp tôi đã áp dụng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tại trường THCS Lương Thế Vinh - Huyện CưMgar – Tỉnh Đăk Lăk. Kính mong được sự đóng góp ý kiến chân thành của quý cấp lãnh đạo và các thầy cô giáo để Sáng kiến ngày một hoàn thiện hơn. XÁC NHẬN CỦA BGH NHÀ TRƯỜNG Quảng Phú, ngày 23 tháng 10 năm 2017 NGƯỜI VIẾT Nguyễn Ngọc Đức TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. SGK “Tin học dành cho THCS Quyển 4” NXB Giáo dục – Năm 2014. 2. Hướng dẫn Chuẩn KT – KN môn Tin học cấp THCS - NXB Giáo dục . 3. Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Tin học THCS NXB Giáo dục 4. Có sử dụng một số hình ảnh và Video tải trên mạng Internet. PHỤ LỤC SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH * Đường dẫn các bài thuyết trình PowerPoint Bài thuyết trình Powerpoint của nhóm 1: https://goo.gl/niEtFw Bài thuyết trình Powerpoint của nhóm 2: https://goo.gl/my1n7J Bài thuyết trình Powerpoint của nhóm 3: https://goo.gl/SPgvqB SẢN PHẨM POSTER CỦA HỌC SINH
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_giao_duc_dao_duc_giao_duc_ki_nang_song.docx