Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để dạy tốt môn Tin học cấp Tiểu học

h.
	- Giáo viên đã biết lựa chọn hình thức tổ chức dạy học cho học sinh.
2 - Những tồn tại:
Từ biểu tổng hợp trên tôi thấy khả năng thao tác của học sinh tương đối chậm, tỉ lệ thao tác đúng và nhanh còn ít nhiều em chưa biết thao tác trên máy tính.
- Việc vận dụng các hình thức tổ chức dạy học chưa linh hoạt.
- Yếu tố thực hành trong giờ dạy chưa được phát huy. 
- Học sinh thao tác chậm.
3 - Nguyên nhân:
3.1 - Nguyên nhân khách quan:
- Tổ chuyên môn chưa chú ý bồi dưỡng về đổi mới phương pháp dạy học cho học sinh.
- Việc phối hợp các hình thức tổ chức dạy học chưa linh hoạt.
3.2 - Nguyên nhân chủ quan:
- Việc tổ chức học nhóm còn hình thức, chiếu lệ. Đầu tư cho tiết dạy còn chế.
- Tổ chức các giờ học còn thiếu linh hoạt.
- Quản lý học sinh nền nếp chưa tốt. Chưa biết phân công học sinh theo nhóm trình độ thực hành trên máy.
	Việc đổi mới phương pháp dạy học còn hạn chế, lúng túng, vận dụng chưa có chiều sâu. các giờ học giáo viên chưa mạnh dạn giao việc thực hành cho học sinh.	Trước hết là do thói quen đọc - chép, thuyết giảng, lệ thuộc sách giáo khoa của một bộ phận giáo viên. Căn bệnh cố hữu là chây ỳ, ngại thay đổi. Điều này tạo ra thói quen thụ động của trò. Cũng có giáo viên sử dụng máy tính, máy chiếu đa năng, song lại chưa chú ý xem có cần thiết và phù hợp với bài học không, liều lượng thế nào... và nghiễm nhiên coi như mình đã đổi mới phương pháp dạy học mà quên mất rằng, đó chỉ là phương tiện hỗ trợ cho việc dạy học.
V- MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY MÔN TIN HỌC CÓ HỌC CÓ HIỆU QUẢ:
	1 - Tăng cường tự học để năng cao nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học môn tin học:
	 Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là phủ nhận phương pháp dạy học truyền thống và sử dụng phương pháp dạy học hoàn toàn mới. Đổi mới phương pháp dạy học là sự vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học, các biện pháp, kỷ thuật dạy học truyền thống kết hợp với những phương pháp dạy học, phương tiện, công nghệ và các kỷ thuật dạy học hiện đại, sao cho phù hợp với đối tượng, nội dung chương trình, nhằm giúp người học tích cực, chủ động sáng tạo trong việc tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng và vận dụng kiến thức vào thực tế.
          	Bản chất của phương pháp dạy học là đổi mới quan niệm dạy học từ: dạy học thụ động  sang   dạy học tích cực tham gia; dạy học bằng kể hay giải thích chuyển sang  dạy học bằng cách khám phá; dạy học  độc thoại bằng dạy học đối thoại; dạy học tập trung vào cá nhân  nay  dạy học tập trung vào nhóm, dạy học hợp tác; dạy học tập trung vào nội dung   tiến tới  dạy học tập trung vào quá trình; dạy học tập trung vào việc dạy nay  dạy học tập trung vào việc học; Dạy kiến thức nay dạy cách học cho học sinh ..
	Làm như vậy, thể hiện sự tôn trọng học sinh, tôn trọng vốn hiểu biết, kinh nghiệm đã có của các em. Tạo điều kiện cho học sinh tự phát hiện vấn đề, tự thực hành các thao tác trên máy tính, giúp học sinh dễ tiếp thu, dễ nhớ và nhớ lâu hơn, mạnh dạn tự tin hơn, phấn khởi hơn khi được tham gia thực hành. Tạo không khí học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái, không mệt mỏi, buồn ngủ...
 	Bước đầu vận dụng một số PPDH làm sao cho học sinh: được tham gia nhiều hơn, được trao đổi nhiều hơn và được làm, thực hành nhiều hơn.
 	Đó chính là thay đổi nhận thức từ dạy học tập trung vào người dạy chuyển sang dạy học tập trung vào người học.
	2 - Đổi mới việc xây dựng kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù hợp: 
	- Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên phải xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ dạy lý thuyết.
Ví dụ 1: Bài 1 : Người bạn mới của em ( Tin học lớp 3 - Quyển 1)
Xây dựng kế hoạch bài dạy này ta làm như sau:
( Tiết 1) Giới thiệu máy tính:
Việc 1: Quan sát: Bộ máy tính để bàn
Cho học sinh quan sát một bộ máy tính để bàn và nhận biết các bộ phận quan trọng của một máy tính bao gồm: Màn hình; phần thân máy; bàn phím; chuột. 
Màn hình
Phần thân máy
Bàn phím
Chuột
- Màn hình của máy tính có cấu tạo và hình dạng như màn hình ti vi. Các dòng chữ, số và hình ảnh hiện trên màn hình cho thấy kết quả hoạt động của máy tính (giáo viên thao tác trực tiếp trên máy cho học sinh quan sát)
- Phần thân của máy tính là một hộp chứa nhiều chi tiết tinh vi, trong đó có bộ xử lý. Bộ xử lý là bộ não điều khiển mọi hoạt động của máy tính.
- Bàn phím của máy tính gồm nhiều phím. Khi gõ các phím, ta gửi tín hiệu vào máy tính. 
- Chuột của máy tính giúp điều khiển máy tính nhanh chóng và thuận tiện. (Với sự giúp đỡ của máy tính các em có thể làm nhiều công việc như: học nhạc, học vẽ, học làm toán, liên lạc với bạn bè ...)
Việc 2: Thực hành 
a) Học sinh quan sát thầy, cô giáo gõ phím, điều khiển chuột máy tính và theo dõi sự thay đổi trên màn hình.
b) Dưới sự hướng dẫn của thầy, cô giáo, học sinh thử gõ một vài phím và quan sát sự thay đổi trên màn hình.
(Tiết 2): Làm việc với máy tính.
Việc 1: Giới thiệu về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
Việc 2: Thực hành về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
Giáo viên biết kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, dạy lý thuyết tốt thì học sinh thực hành tốt. Khi học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Ví dụ 2: Dạy bài 5 : Sao chép văn bản (Tin học 4 - quyển 2). 
Giáo viên dạy phần lưu văn bản, khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản vào trong máy là để văn bản đó không bị mất đi. Khi thực hành học sinh hiểu rằng khi lưu, văn bản đó luôn luôn được lưu trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để xem và chỉnh sửa.
- Giáo viên nên thực hành để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho phần thực hành của học sinh đạt hiệu quả .
Khi dạy bài này tôi dạy trên hai lớp 4C và 4D như sau 
 Lớp 4C, tôi cho học sinh quan sát các thao tác thực hành trên máy do giáo viên làm. Sau đó hướng dẫn học sinh tự thực hành trên máy. Còn lớp 4D, khi dạy, giáo viên sử dụng bằng hội thoại miêu tả thao tác với máy tính.
Khi khảo sát sau tiết học, kết quả thu được:
Mức độ thao tác
Lớp 4C
Lớp 4D
Số HS
Tỉ lệ %
Số HS
Tỉ lệ %
Thao tác nhanh
15/35
42.9
7/34
20.6
Thao tác chậm
13/35
37.1
14/34
41.2
Chưa biết thao tác
7/35
20.0
13/34
38.2

Khi dạy thực hành, giáo viên giao bài tập cho học sinh một cách cụ thể, rõ ràng và kết hợp với kiến thức của bài học trước. Hướng dẫn học sinh theo nhóm đôi 2 học sinh/1 máy để học sinh quan sát và làm bài tập.
Ví dụ 3 : Dạy bài 3: Vẽ đoạn thẳng (Tin học 3 - Quyền 1)
- Khi dạy lý thuyết cho học sinh quan sát từng thao tác thực hành của giáo viên trên máy .
- Khi dạy thực hành cần giao bài tập thực hành, sau đó hướng dẫn (theo nhóm đôi 2 học sinh/ 1 máy). Trong khi học sinh thực hành, giáo viên cần quan sát giúp đỡ để học sinh thao tác đúng .
3 - Hệ thống các bài tập thực hành phải phù hợp với nội dung dạy lý thuyết, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. 	
Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp. Liên kết kiến thức bài học trước với bài học sau để học sinh thực hành đạt hiệu quả cao.
Ví dụ 4: Trong một tiết thực hành: Vẽ quang cảnh trường em
	 ( Tranh vẽ của HS lớp ớ 5 tiểu học Thọ Sơn trên máy tính )
Ở bài vẽ trên, học sinh phải sử dụng công cụ vẽ đường thẳng, vẽ đường cong và công cụ tô màu để vẽ quang cảnh trường em. Từ bài này học sinh liên tưởng nhớ lại cách vẽ quang cảnh được học ở môn mỹ thuật (xác định mảng chính, mảng phụ, sử dụng luật xa gần, phối hợp màu nóng, màu lạnh) để từ đó vận dụng vẽ quang cảnh trường em sao cho đẹp.
4 - Trong giờ thực hành giáo viên luôn động viên tạo sự thi đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, đánh giá, chấm điểm giữa các nhóm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) để tạo sự hào hứng học tập và sự sáng tạo của học sinh trong quá trình thực hành.
Ví dụ 5 : Bài 1 - Học toán với phần mềm cùng học toán5
Phần thực hành : Thực hành giải toán trên phần mềm
Chia nhóm đôi, các nhóm cùng thực hành bài toán về : So sánh số thập phân.
Chẳng hạn :	 	2,25 1,25	9163,6771 738849,4
 	447,27	184,28	234642,15 3480,7905
HS tự điền dấu thích hợp cho đúng.
Nhóm nào nhanh, làm đúng, không làm sai thì nhóm đó được điểm cao.
5 - Sử dụng các chương trình có sẵn trong máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học, tăng cường sử dụng bài giảng điện tử tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn học sinh vào bài học.
Ví dụ: - Phần mềm soạn thảo văn bản Microsoft Word giúp học sinh tập soạn thảo.
	- Phần mềm đồ hoạ Paint giúp học sinh học vẽ 
	- Trong bài: Khám phá rừng nhiệt đới ( Tin học lớp 4 - quyển 2) Bản thân tôi đã tìm kiếm thông tin trên Web về thế giới động vật (Tôi đã hướng dẫn học sinh vào trang Google.com.vn để tìm kiếm những hình ảnh và thông tin về động, thực vật trong rừng nhiệt đới.
(Đây là những hình ảnh mà học sinh của tôi đã tra cứu trên mạng Internet)
- Sử dụng bài giảng điện tử (giúp học sinh tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn) 
(Đây là một số bài dạy điện tử mà tôi đã trực tiếp thiết kế và giảng dạy)
6 - Sưu tầm thêm một số phần mềm, một số trang Web ... phù hợp để học sinh thực hành (nếu cần)
Ví dụ : Phần mềm KP Typing Tuto (giúp học sinh luyện gõ 10 ngón tay); trang Web Violympic.vn (giúp học sinh giải toán qua mạng)...
Tóm lại : Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng về phương pháp dạy học tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy lý thuyết giúp cho học sinh học tập tốt .
Bên cạnh đó, giáo viên cần phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của bản thân.
PHẦN III - KẾT LUẬN
I - KẾT QUẢ
Sau 2 năm thực hiện các biện pháp nêu trên, chất lượng môn tin học thu được với kết quả như sau: ( Số liệu khảo sát 20-10-2009 )
 Mức độ thao tác
Khối lớp TSHS
Thao tác nhanh, đúng
Thao tác đúng
Thao tác chậm
Chưa biết 
thao tác
Khối 
TSHS
TS 
%
TS 
%
TS
%
TS
%
Khối 3
139
47
34.5
45
33.1
37
26.6
8
5.8
Khối 4
129
44
34.1
40
31.0
38
29.5
7
5.4
Khối 5
139
49
35.3
46
33.8
38
28.1
4
2.9

Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin học tiểu học đã trình bày ở trên giúp học sinh không những nắm chắc kiến thức mà các em học tập hào hứng, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự.
	So sánh 2 cách dạy học, tôi tự nhận thấy:  
Dạy học tập trung vào người dạy
Dạy học tập trung vào người học
1.Không chú ý kinh nghiệm và vốn hiểu biết đã có của học sinh 
 2. Tập trung vào việc dạy của thầy
 3. Thầy độc thoại, phát vấn
 4. Học sinh thụ động nghe
 5. Thầy cung cấp thông tin
 6. Thầy áp đặt kiến thức có sẵn
7. Trò học thuộc
 8. Thầy độc quyền đánh giá
1. Tôn trọng kinh nghiệm và vốn hiểu biết đã có của học sinh 
 2. Tập trung vào việc học của trò
 3. Đối thoại trò-trò, trò-thầy
 4. Học sinh tích cực, chủ động
 5. Thầy tổ chức, động viên, hướng dẫn/gợi ý
 6. Học sinh tự phát hiện, tự giải quyết vấn đề, tự rút ra kết luận
 7. Học cách học, cách giải quyết vấn đề
 8. Kết hợp thầy đánh giá với tự đánh giá của học sinh, của tập thể lớp
Dựa vào các nội dung so sánh nêu trên và thực tiễn trong quá trình dạy học từ nhiều năm nay, tôi nhận thấy cách dạy học tập trung vào người học có hiệu quả rõ rệt giúp cho các em tự tin cố gắng vươn lên trong học tập.
II - BÀI HỌC KINH NGHIỆM
	Để phát huy hiệu quả trong công tác dạy học, mỗi giáo viên nói chung và giáo viên dạy môn tin học nói riêng cần : 
	- Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài cho học sinh.
	- Yêu nghề, mến trẻ, tăng cường tự học tự bồi dưỡng để nâng cao triình độ chuyên môn nghiệp vụ
	- Tích cực dự giờ đồng nghiệp, tham gia hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác.
III- KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT 
1- Với giáo viên:
	 Thực hiện tốt các quy định khi sử dụng phòng máy của nhà trường.
2- Với nhà trường:
	- Đầu tư trang bị phòng học tin học phấn đấu đạt tỉ lệ 1 học sinh/1 máy góp phần nâng cao chất lượng thực hành cho học sinh.
3- Với phòng GD&ĐT:
	Tổ chức hội thảo theo cụm về Nâng cao chất lượng dạy môn tự chọn Tin học cấp tiểu học. Giúp cho đội ngũ giáo viên dạy tin học các nhà trường có dịp để trao đổi học hỏi kinh nghiệp dạy học bộ môn.
	Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng thành công vào dạy tin học góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Tôi mong muốn các biện pháp nêu trên được áp dụng rộng rãi trong trường, trong thành phố để góp phần tăng nhanh hiệu quả dạy và học môn tin học ở tiểu học.
Thọ Sơn, ngày 9 tháng 10 năm 2009
Người viết
Phạm Thị Kim Dung
TÀI LIỆU THAM KHẢO
	1 - Nhiệm vụ năm học 2008 - 2009; 2009-2010 cấp tiểu học. 
	2 - Mục tiêu giáo dục tiểu học.
	3 - Luật giáo dục 2005; 2008
	4 - Sách giáo khoa Tin học quyển 1 - Tin học quyển 2 - Tin học quyển 3.
	5 - Trang Web Google. com.vn và một số thông tin trên mạng Internet
M ỤC L ỤC
THẨM ĐỊNH
CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG TIỂU HỌC THỌ SƠN
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
	Chủ tịch HĐKH
THẨM ĐỊNH
CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP THÀNH PHỐ
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
	Chủ tịch HĐKH