Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn Tin học

học sinh óc tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp,  
- Có được sự quan tâm chú ý của các cấp uỷ đảng, nhà trường, phụ huynh tạo điều kiện mua sắm máy móc thiết bị để các em có được phòng máy học tập
- Đề tài tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch chương trình giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học
- Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên, học sinh tiếp cận với công nghệ thông tin.
- Học sinh hứng thú say mê với bộ môn tin học, giúp các em sáng tạo, chăm chỉ tìm tòi khám phá.
- Hạn chế: Xây dựng trên cơ sở kinh nghiệm và thử nghiệm chương trình sách giáo khoa mới còn mới mẻ.
2.4 Những mặt mạnh- mặt yếu của đề tài
- Mặt mạnh: Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như: 
+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải. 
+ Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin. 
+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại. 
+ Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính các sản phẩm tin học. 
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
+ Có ý thức tìm hiểu CNTT trong các hoạt động xã hội. 
 - Mặt yếu: Học sinh còn bỡ ngỡ e dè với các phần mềm do phần lớn được sử dụng bằng câu lệnh ngoại ngữ học sinh khó ghi nhớ.
2.5 Các nguyên nhân và các yếu tố tác động :
- Môn Tin học mới chỉ là môn tự chọn trong chương trình bậc tiểu học 
nên chương trình và sự phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và đang hoàn chỉnh. 
- Việc biên soạn SGK vẫn còn nhiều bất cập chưa hợp lý đặc biệt rất khó khăn cho giáo viên trong việc cập nhật update phần mềm thực hành cho học sinh tiểu học.
3. CÁC GIẢI PHÁP BIỆN PHÁP
3.1 Mục tiêu của giải pháp : 
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của Đề tài. 
- Biện pháp và việc dạy tin học trong bậc tiểu học. 
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
-Trước khi thực hiện Đề tài, tôi đã khảo sát khối lớp 4,5 thông qua giờ dạy lý thuyết, dạy thực hành, thông qua kiểm tra bài cũ. Khi tổng hợp kết quả thu được: 
Trước khi thực hiện đề tài: Mức độ thao tác
Mức độ
Số học sinh
Tỷ lệ
Thao tác nhanh, đúng
23/93
24%
Thao tác đúng
35/93
38%
Thao tác chậm
24/93
26%
Chưa biết thao tác
11/93
12%
* Một số biện pháp để dạy tin học có hiệu quả hơn trong bậc tiểu học: 
Giáo viên có kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù hợp: 
- Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên 
phải xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng 
của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ giảng lý 
thuyết. 
Ví dụ: Phần làm quen với máy tính (lớp 3) 
Khi giáo viên giới thiệu bộ phận con chuột, giáo viên phải mô tả con chuột, có mấy loại con chuột, trên thân con chuột có những phím nào, chức năng của các phím đó, tay đặt lên con chuột đó như thế nào.
- Học sinh quan sát con chuột, quan sát thao tác của cô giáo khi sử dụng chuột trong quá trình học tập. 
- Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, không nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thì mới thực hành tốt được cũng như khi học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết. 
Ví dụ: Khi học bài các thao tác với tệp văn bản (khối 4). Giáo viên dạy phần lưu văn bản, mở văn bản, khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản vào trong máy là để văn bản đó không bị mất đi, có thể mở ra được. Nhưng đến khi thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đó luôn luôn được lưu trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để chỉnh, xem và chỉnh sửa. 
- Giáo viên nên tận dụng những phương tiện sẵn có của môn tin học áp dụng vào trong giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho buổi học thực hành của hiệu quả hơn. 
Qua đợt khảo sát đầu năm học học với học sinh khối 4 (lấy ví dụ thực tế cụ thể giữa hai lớp 4A và lớp 4B) dạy bài các thao tác với tệp tin văn bản. Lớp 4A dạy có sử dụng đồ dùng trực quan bằng máy tính, thao tác trên máy tính. bài khám phá máy tính. Giáo viên hướng dẫn trực tiếp học sinh trên máy. 
Tệp 
	Thư mục
Tệp: Khi em lưu bài thơ soạn thảo bằng Word hay bức tranh vẽ bằng chương trình Paint, thông tin đó được ghi trên đĩa cứng, đĩa mềm, thành 1 tệp. Mỗi tệp có 1 tên. Mỗi tệp sẽ là 1 biểu tượng. Tệp có thể là chương trình máy tính hoặc dữ liệu. 
Thư mục: Là nơi chứa các tệp có tác dụng quản lí dữ liệu. Trong thư mục có thể chứa các thư mục khác gọi là thư mục con. Mỗi thư mục cũng có 1 tên.
Còn lớp 4B dạy sử dụng đồ dùng trực quan bằng hộp thoại miêu tả hình ảnh trong máy tính. trong bài “Sử dụng thiết bị lưu trữ ngoài”.
ĐĨA CỨNG
ĐĨA MỀM, ĐĨA CD
* Tổng hợp kết quả thu được khi áp dụng và so sánh cụ thể giữa hai lớp: 
Mức độ thao tác
LỚP 4A
LỚP 4B
Số HS
Tỷ lệ
Số HS
Tỷ lệ
Thao tác nhanh
12/22
54%
11/20
55%
Thao tác chậm
9/22
42%
9/20
45%
Chưa biết thao tác
1/22
4%
0/20
20%
Ví dụ : Dạy bài vẽ đường thẳng, giáo viên giao bài tập thực hành, sau đó hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy cho học sinh dễ quan sát thao tác của cô và lời nói của cô. trong khi thực hành, nếu em học sinh nào chưa thực hành được, giáo viên lại hướng dẫn cho em đó hoặc bắt tay em đó và hướng dẫn các thao tác. 
- Hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của bài giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra giáo viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng vẽ một cách có hệ thống. 
Trong một ca thực hành với bài vẽ hình vuông sau: 
Ở hình trên ngoài vẽ hình vuông ra học sinh còn phải sử dụng công cụ vẽ đường thẳng, vẽ đường cong một chiều, màu vẽ đã học ở bài trước để vẽ và trang trí cho các hoa văn của hình vuông trên. Từ hình vuông trên các em sẽ liên tưởng đến bài học trang trí hình vuông (Môn mỹ thuật lớp 4) và sáng tạo vẽ một số hình vuông đã học ở môn Mỹ thuật 4. 
- Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự tranh đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, chấm điểm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) của nhau để tạo được sự hào hứng học tập và sáng tạo trong quá trình thực hành. 
- Tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học. 
- Sưu tầm một số trò chơi có ích để rèn luyện về cách sử dụng chuột (cờ caro), luyện ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing), phần mềm luyện tư duy, tính toán, nhanh nhạy, giải trí (Solitare, minesweeper) 
- Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng được những yêu cầu đổi mới, cập nhật thông tin một cách đầy đủ, chính xác. 
3.3 Điều kiện thực hiện giải pháp và biện pháp đề tài
- Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của trường bạn. 
- Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của bản thân. 
3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp và biện pháp :
- Cơ sở lý luận : 
+ Từ việc xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của việc nghiên cứu đề tài cũng như nhiệm vụ trọng tâm của đề tài, Tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu lí luận, quan sát trò chuyện, khảo nghiệm và một số phương pháp khác.
- Bộ môn tin học là bộ môn mới và chủ yếu là thực hành. Để tạo được sự hào hứng học tập và sáng tạo trong quá trình thực hành giáo viên phải biết tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học. 
+ Nắm bắt sâu sát đối tượng học sinh áp dụng những biện pháp phù hợp tạo điều kện thuận lợi để các em tiếp thu bài tốt nhất. Sưu tầm một số trò chơi có ích để rèn luyện về ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing), phần mềm luyện tư duy, tính toán, nhanh nhạy, giải trí (Solitare, minesweeper) 
+ Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của trường bạn. 
-Những việc cụ thể cần làm khi chuẩn bị một bài dạy:
+ Để tiết dạy của mình đạt kết quả cao thì việc soạn giáo án là nhiệm vụ rất quan trọng. Nếu như trước giờ lên lớp giáo viên đã có sự chuẩn bị chu đáo về giáo án và các phương tiện dạy học thì sẽ vững tin hơn khi lên bục giảng. Vậy việc chuẩn bị một giáo án cần làm những công việc gì?
- Nghiên cứu tài liệu và xác định nội dung dạy học:
+ Nghiên cứu vị trí, yêu cầu các bài học trong kế hoạch dạy học cả năm, nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách hướng dẫn giảng dạy, sách bài tập và các tài liệu có liên quan tới bài đó.
+ Xác định cụ thể vị trí và mối liên quan của bài học với bài trước và bài sau.
+ Xác định cụ thể mục tiêu bài học, mức độ yêu cầu về 3 mặt: Kiến thức mới, phát triển tư duy và khả năng suy luận, rèn luyện kĩ năng.
+ Xác định kiến thức trọng tâm và quan tâm bồi dưỡng cho những học sinh có khả năng giỏi về bộ môn tin học
+Lựa chọn những phương pháp dạy học cụ thể và chuẩn bị các phương tiện tương ứng. Đặc biệt cần lựa chọn một số bài tập ở lớp và ở nhà ( có hướng dẫn những chỗ cần thiết nhất là đối với những học sinh kém). Xác định bài tập bắt buộc và bài tập kèm thêm ( chia thành 2 loại cho học sinh trung bình và học sinh khá giỏi). Tự để học sinh thực hành các câu lệnh đã học sau đó hướng dẫn cho các em thực hành những bài tập khó hơn và gợi ý khả năng tư duy sáng tạo của học sinh.
+ Soạn các câu lệnh gợi ý hay hướng dẫn học sinh làm bài tập ở nhà. Khi làm các bài tập trên phải luôn chú ý tới tín vừa sức với mỗi học sinh.
- Kiểm tra việc chuẩn bị của học sinh về bài học :
+ Tình hình nắm vững kiến thức đã học có liên quan đến bài mới.
+ Các vấn đề còn tồn tại cần được giải quyết trong bài mới( Kiến thức nào đã học cần được củng cố và tiếp tục rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo, thái độ học tập, tinh thần trách nhiệm và ý thức kỉ luật của học sinh yếu kém).
+ Soát lại tình hình sách giáo khoa, các bài tập thực hành và tận dụng tối đa đường truyền mạng lan là thế mạnh của bộ môn tin học.
3.5 Kết quả đạt được qua khảo nghiệm và giá trị của đề tài:
Qua quá trình áp dụng vào giảng dạy tin học khối 4, so sánh với bảng
tổng hợp trước đó đã thu được kết quả như sau:
Mức độ thao tác
Trước khi thực hiện đề tài
Sau khi thực hiện đề tài
Mức độ tăng giảm
Số học sinh
Tỷ lệ
Số học sinh
Tỷ lệ
Thao tác nhanh đúng

23/93
24%
33/93
36%
Tăng 12%
Thao tác đúng

35/93
38%
44/93
47%
Tăng 9 %
Thao tác chậm

24/93
26%
16/93
17%
Giảm 9 %
Chưa biết thao tác

11/93
12%
0
0 %
Giảm 12 %
Giá trị của đề tài :
- Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học 
Tin học tiểu học đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà còn thấy các em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự. 
- Đề tài “Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn tin học” sẽ phần nào giúp các đồng nghiệp có thêm những kinh nghiệm nhằm góp phần quan trọng vào việc giảng dạy bộ môn tin học còn mới mẻ trong trường tiểu học hiện nay đặc biệt là những trường đang bắt đầu áp dụng bộ môn tin học trong trường tiểu học.
- Công bằng trong việc đánh giá chất lượng học sinh, tạo niềm tin vững chắc từ phía học sinh, đồng nghiệp và phụ huynh học sinh.Phát hiện kịp thời những kiến thức bị hổng của học sinh để kịp thời phụ đạo bằng nhiều hình thức. Phát hiện những tiến bộ dù là rất nhỏ của các em để kịp thời khuyến khích , động viên học sinh hứng thú học tập, sáng tạo.
- Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như: 
+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải. 
+ Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin. 
+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại. 
+ Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính các sản phẩm tin học. 
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
IV. KẾT LUẬN -KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận chung:
Nâng cao hiệu quả giáo dục luôn là vấn đề cấp bách đựơc đặt lên hàng đầu trong sự nghiệp giáo dục. Dạy tốt-học tốt là mục tiêu mà những người làm công tác giáo dục hướng tới . 
Sáng kiến kinh nghiệm mang nội dung “Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn tin học” sẽ phần nào giúp các đồng nghiệp có thêm những kinh nghiệm nhằm góp phần quan trọng vào việc giảng dạy bộ môn tin học còn mới mẻ trong trường tiểu học hiện nay đặc biệt là những trường đang bắt đầu áp dụng bộ môn tin học trong trường tiểu học.
 Tôi mong muốn những biện pháp cũng như quan điểm của mình được quý vị đón nhận và áp dụng triển khai trong để chứng minh tính khả thi của sáng kiến kinh nghiệm rất mong Ban giám hiệu và các đồng chí đồng nghiệp góp ý kiến để sáng kiến kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn BGH, BCH công đoàn và các đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này.
2. Kiến nghị và đề xuất :
* Về phía Phòng GD và ĐT: 
Hàng năm PGD nên có kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng trong hè cho giáo viên tin học để giáo viên được học tập và tiếp cận với các phương pháp dạy học mới.
* Về phía nhà trường: 
- Môn tin học là môn chủ yếu thực hành trên máy tính là dụng cụ học tập có giá trị cao về vật chất do đó cần có sự quan tâm đúng mức của các cấp các ngành và nhà trường tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn tin học để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt nhất.
- Nhà trường có ý kiến với cấp trên hàng năm nên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng trong hè cho giáo viên tin học để giáo viên được học tập và tiếp cận với các phương pháp dạy học mới.
* Về phía giáo viên: 
- Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài . 
- Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ 
- Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác. 
- Tích cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nâng cấp máy, trang thiết bị dạy học. 
* Về phía phụ huynh học sinh: 
Cần có sự quan tâm đúng mực quản lý thời gian và tạo điều kiện mua sắm máy tính để các em thực hành ở nhà.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Một số phương pháp giúp học sinh học tốt môn tin học” , rất mong sự góp ý, trao đổi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất nhằm giúp học sinh có hứng thú, ham mê học bộ môn tin học.
TXQT, ngày 28 tháng 6 năm 2020
 XÁC NHẬN Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ không sao chép nội dung của người khác
 Người thực hiện 
 Hoàng Thị Minh Huệ