Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp nâng cao chất lượng giờ học thực hành Tin học Tiểu học

àn hình.
- Dưới sự hướng dẫn của thầy, cô giáo, học sinh thử gõ một vài phím và quan sát sự thay đổi trên màn hình.
(Tiết 2): Làm việc với máy tính.
Việc 1: Giới thiệu về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
Việc 2: Thực hành về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
Giáo viên biết kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, dạy lý thuyết tốt thì học sinh thực hành tốt. Khi học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Nội dung giảng dạy là chương trình SGK Cùng học Tin học quyển 1,2,3. Nội dung rất phù hợp, lôi cuốn học sinh. Để thực hiện dạy đạt hiệu quả, ngoài việc thực hiện đúng theo chương trình, tôi đã thực hiện như sau: 
* Phần 1: Làm quen với máy tính (Lớp 3) Khám phá máy tính (lớp 4,5) 
Ở phần học này, ngay từ bài học đầu tiên, giáo viên cần giúp cho học sinh xác định rõ và nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ giảng lý thuyết. Sau đó, vấn đề làm tôi quan tâm nhất là tạo cho các em có thao tác đúng và thành thạo khi sử dụng chuột, bàn phím,
Ví dụ: Ở bài Bàn phím máy tính: Để giúp các em làm quen với bàn phím, giáo viên cho học sinh nêu tên tất cả các phím và cho chơi một số trò chơi có nội dung về bàn phím. Trong đó có trò chơi Pi-an no( phần mềm Pianito) Nhưng theo tôi phần mềm này không đạt hiệu quả vì các máy của học sinh không có tai nghe hay loa nên học sinh dễ nhàm chán vì gõ mà không thấy có kết quả gì. Vì thế, theo tôi ngay từ bài học này giáo viên có thể hướng dẫn hoc sinh làm quen luôn với phần mềm Mario. Như thế học sinh vừa nắm được tên của các phím, vừa gây được hứng thú học tập của các em. Còn phần mềm đó giáo viên nên giới thiệu cho học sinh và khuyến khích các em chơi ở nhà.
Ví dụ: Bài Chuột máy tính: Để giúp các em sử dụng thành thạo các thao tác ngay trong tiết học giáo viên cần lồng ghép một số trò chơi như: Trò chơi Dots, trò chơi Stickhoặc mội vài trò chơi khác nhưng phải có tính giáo dục (thay vì đợi đến Phần trò chơi học sinh mới được chơi) . Đối với những học sinh yếu, cũng giống như học sinh lớp 1 giáo viên phải cầm tay các em để chỉ dẫn. Với phương pháp này, học sinh nắm bắt rất nhanh, rất hứng thú và nhanh chóng sử dụng được chuột.
Ở lớp 4 và 5: Lúc này các em đã được hiểu biết nhiều hơn về máy tính nên giáo viên sẽ có những yêu cầu cao hơn. Học sinh phải nắm được cách sắp xếp thông tin theo hệ thống của máy tính. Biết cách sắp xếp và tìm kiếm thông tin. 
Ví dụ : Lớp 5 giáo viên yêu cầu mỗi học sinh phải tạo được cho mình một thư mục riêng để khi lưu các tài liệu sẽ được đưa về một chỗ, các bài làm của các em sẽ được sắp xếp ngăn nắp hơn, dễ tìm kiếm hơn và lưu có hệ thống hơn.
* Phần 2: Học và Chơi cùng máy tính 
Giáo viên yêu cầu học sinh cần có thái độ nghiêm túc khi học và làm việc trên máy tính, không phân biệt phần mềm học tập hay phần mềm trò chơi. Giáo viên cần liên hệ thực tế để giúp học sin nắm được từ việc học và chơi trên máy tính đến đời sống thường ngày.
Ví dụ: + Luyện tính kiên trì, trí thông minh, luyện sử dụng chuột qua trò chơi Dots, Stiks, 
	+ Yêu thích môn Toán qua trò chơi Cùng học toán. 
	+ Chơi thể thao, tìm hiểu thiên nhiên qua trò chơi Godl, Khám phá rừng nhiệt đới.
Ở chương học này, thời gian thực hành khá dài, dễ gây nhàm chán. Giáo viên nên chủ động dạy dàn trải trong các tiết học. 
* Phần 3: Em tập gõ bàn phím : 
Đây cũng là phần trọng tâm của chương trình lớp 3. Phần này đòi hỏi phải có sự tập luyện thường xuyên thì mới đạt hiệu quả cao được. Giáo viên cần giúp học sinh hiểu được lợi ích của việc gõ phím bằng 10 ngón để từ đó hs có ý thức hơn trong việc rèn luyện. Không cần nhiều, ở mỗi tiết thực hành, nếu còn thời gian hãy khuyến khích học sinh luyện gõ trong 10 phút thôi sẽ mang lại hiệu quả rất tốt. Cần phải chú trọng và nghiêm túc rèn từ lớp 3 về cách đặt tay lên bàn phím, cách gõ phímthì đến lớp 4-5 học sinh mới có thói quen gõ 10 ngón.
* Phần 4: Em tập vẽ
Với phần học này, học sinh rất có hứng thú học tập. Ở phần học này giáo viên cần chú trọng cho học sinh thực hành nhiều, giảm tiết lý thuyết hoặc có thể giảng lý thuyết ngay trong tiết thực hành. Như vậy học sinh mới có thao tác thành thạo được. Ngoài việc dạy những yêu cầu cơ bản trong SGK. Nếu có điều kiện giáo viên có thể thiết kế các bài tập khác để phần học này thêm phong phú.
Ví dụ: Bài Vẽ đường cong: SGK yêu cầu học sinh vẽ con cá và chiếc lá. Giáo viên có thể giới thiệu thêm cho các em một số mẫu vẽ khác như Cái nôi em bé, Sóng biển, cái quạt, hoặc em hãy tự nghĩ ra những vật gì có sử dụng đường cong để vẽ dành cho những học sinh đã hoàn thành bài vẽ theo yêu cầu.
Ở lớp 4-5, yêu cầu đã được nâng cao hơn. Ngoài những kiến thức cơ bản cần đạt được ra, giáo viên cần quan tâm nhiều đến vấn đề ứng dụng của các kiến thức đó vào bài vẽ.
Ví dụ: Khi vẽ một bức tranh về giao thông, ở ngã tư có 4 cột đèn. Học sinh có thể sao chép và lật hình để có 4 cột đèn theo ý mình mà không tốn nhiều thời gian. 
* Phần 5: Em tập soạn thảo
Nội dung kiến thức chủ yếu là tạo cho học sinh những kiến thức cơ bản nhất để soạn thảo và trình bày một văn bản. Ở phần này giáo viên cũng chú ý đến dạy thực hành hơn, dạy xong lý thuyết là cho học sinh thực hành ngay như vậy học sinh mới nắm được. 
Ở lớp 3 học sinh được làm quen với 2 cách gõ là kiểu VNI và kiểu Telex với bảng mã Unicode. Giáo viên cần cung cấp cả 2 cách gõ này và khuyến khích các em lựa chọn cách gõ phù hợp để việc soạn thảo dễ dàng hơn. 
Ở lớp 4 và 5 học sinh đã được học cách trình bày văn bản. Giáo viên hãy tạo điều kiện cho các em ứng dụng những kiến thức vừa học vào trình bày những văn bản thông thường.
Ví dụ: Khi dạy bài căn lề (lớp 4) giáo viên đưa thêm một số bài thơ, bài ca dao tục ngữ hay một đoạn văn bản đã học trong SGK tiếng Việt mà học sinh đã học ở trên lớp để các em thực hành.
* Phần 6: Thế giới Logo của em
Logo là một ngôn ngữ lập trình, có đầy đủ các đặc điểm của một ngôn ngữ máy tính, xuất phát từ ngôn ngữ LISP, ngôn ngữ của trí tuệ nhân tạo. Logo là ngôn ngữ để học. Để hỗ trợ thực hiện quá trình học và suy nghĩ bằng cách khuyến khích học sinh tìm tòi khám phá. Logo có bảng kí tự, từ khóa riêng, cú pháp riêng và khá chặt chẽ. 
Ở lớp 4 và lớp 5 học sinh mới được làm quen với phần mềm này và đây cũng là lần đầu tiên học sinh được làm quen với ngôn ngữ lập trình. Do vậy, khi thực hành những câu lệnh của Logo giáo viên cần lưu ý học sinh phải rất cẩn thận khi viết các câu lệnh, tránh để học sinh hiểu tùy tiện, áp dụng những ngôn ngữ thông thường dành cho câu lệnh. 
Đứng trước mỗi bài tập, bài thực hành, giáo viên luôn luôn yêu cầu học sinh chia công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và cuối cùng dùng những lệnh cơ bản của Logo để thực hiện. Sau khi chia nhỏ và phân tích bài toán, cần rèn luyện cho học sinh cách nhìn tổng hợp bài toán. Khuyến khích học sinh làm việc tập thể, làm việc theo nhóm.
Ví dụ: Sử dụng phần mềm LOGO em hãy:
 Viết chương trình gồm một số thủ tục để tạo ra hình trang trí theo mẫu như sau:
Để làm được bài tập này, giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm 4 và chia việc cho từng HS cụ thể như:
Thủ tục 1: Vẽ hình vuông với câu lệnh Repeat 4 [FD 50 RT 90]
Thủ tục 2: Vẽ tam giác: Repeat 3 [FD 50 RT 120]
Thủ tục 3: Vẽ ngôi nhà: dùng hai thủ tục 1 và 2 trong thân thủ tục 3.
	Thủ tục 4: Vẽ vành bánh xe (lặp 12 lần thủ tục 3)
* Hệ thống các bài tập thực hành phải phù hợp với nội dung dạy lý thuyết, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. 	
Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp. Liên kết kiến thức bài học trước với bài học sau để học sinh thực hành đạt hiệu quả cao.
Bài 1: Trong một tiết thực hành: Vẽ quang cảnh trường em
(Tranh vẽ của HS lớp ớ 5 tiểu học Lê Thị Hồng Gấm trên máy tính)
Ở bài vẽ trên, học sinh phải sử dụng công cụ vẽ đường thẳng, vẽ đường cong và công cụ tô màu để vẽ quang cảnh trường em. Từ bài này học sinh liên tưởng nhớ lại cách vẽ quang cảnh được học ở môn mỹ thuật (xác định mảng chính, mảng phụ, sử dụng luật xa gần, phối hợp màu nóng, màu lạnh) để từ đó vận dụng vẽ quang cảnh trường em sao cho đẹp.
* Trong giờ thực hành giáo viên luôn động viên tạo sự thi đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, đánh giá, chấm điểm giữa các nhóm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) để tạo sự hào hứng học tập và sự sáng tạo của học sinh trong quá trình thực hành.
Bài 2: Học toán với phần mềm cùng học toán 5
Phần thực hành : Thực hành giải toán trên phần mềm
Chia nhóm đôi, các nhóm cùng thực hành bài toán về : So sánh số thập phân.
Chẳng hạn :	 	2,25 1,25	9163,6771 738849,4
 	447,27	184,28	234642,15 3480,7905
HS tự điền dấu thích hợp cho đúng.
Nhóm nào nhanh, làm đúng, không làm sai thì nhóm đó được điểm cao.
* Sử dụng các chương trình có sẵn trong máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học, tăng cường sử dụng bài giảng điện tử tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn học sinh vào bài học.
Bài 3: 
- Phần mềm soạn thảo văn bản Microsoft Word giúp học sinh tập soạn thảo.
- Phần mềm đồ hoạ Paint giúp học sinh học vẽ 
- Trong bài: Khám phá rừng nhiệt đới ( Tin học lớp 4 - quyển 2) Bản thân tôi đã tìm kiếm thông tin trên Web về thế giới động vật (Tôi đã hướng dẫn học sinh vào trang Google.com.vn để tìm kiếm những hình ảnh và thông tin về động, thực vật trong rừng nhiệt đới.
- Sử dụng bài giảng điện tử (giúp học sinh tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn) 
* Tận dụng nhưng nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm hiểu thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Iternet phục vụ cho quá trình dạy và học.
Bài 4: Phần mềm KP Typing Tuto (giúp học sinh luyện gõ 10 ngón tay); trang Web Violympic.vn (giúp học sinh giải toán qua mạng)...
Để phát huy hiệu quả trong công tác dạy học, mỗi giáo viên nói chung và giáo viên dạy môn tin học nói riêng cần : 
	- Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài cho học sinh.
	- Yêu nghề, mến trẻ, tăng cường tự học tự bồi dưỡng để nâng cao triình độ chuyên môn nghiệp vụ
	- Tích cực dự giờ đồng nghiệp, tham gia hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác.
Tóm lại: Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng về phương pháp dạy học tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy lý thuyết giúp cho học sinh học tập tốt .
Bên cạnh đó, giáo viên cần phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của bản thân.
Trên đây là quan điểm của tôi đưa ra về việc dạy môn Tin ở Tiểu học để có thể áp dụng cho việc dạy môn Tin ở Tiểu học nói chung, sau thời gian áp dụng tôi thấy chất lượng học tin học ở trường tôi cải thiện đáng kể, học sinh có kĩ năng thực hành tốt, ngày một hứng thú với môn học hơn, đặc biệt việc sử dụng máy tính ngày một thành thạo hơn, tạo tiền đề để các em học tốt môn Toán và môn Tiếng Anh hơn với việc say mê giải toán trên mạng trên trang Violympic.vn và thi Tiếng Anh trên mạng trên trang ioe.go.vn.
 4. Kết quả nghiên cứu:
a) Hiệu quả kinh tế 
Nếu như các năm học trước tôi không cài đặt phần mềm đóng băng thì máy tính hay bị hỏng hay lỗi phần mềm, nhiều lúc do trình độ sửa máy tính của tôi có hạn nên phải gọi nhân viên bảo trì nên tốn khá nhiều tiền. Nhưng năm học này tôi cài phần mềm đóng băng nên đã hạn chế được lỗi phần mềm, phần nào hạn chế việc hỏng phần cứng nên đã tiết kiệm được khá nhiều tiền cho nhà trường.
	b. Hiệu quả về mặt xã hội 
Sau khi nghiên cứu và qua quá trình trải nghiệm tôi nhận thấy đã đạt được hiệu quả đáng khích lệ. Số lượng HS sử dụng thạo máy tính mỗi năm một tăng lên. Tiết dạy cũng trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn, tạo được nhiều hứng thú cho học sinh trong quá trình tiếp thu bài .
Dưới đây là bảng thống kê về chất lượng đã đạt được trong học kỳ vừa qua: 
Kết quả Tin học
Điểm kiểm tra môn Tin học
TSHS
9;10
7;8
5;6
Dưới 5
SHS
%
SHS
%
SHS
%
SHS
%
Tổng số









+ Khối 3









+ Khối 4









+ Khối 5










PHẦN KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
Kết luận
Tin học là môn học mới đối với học sinh phổ thông. Để tạo hứng thú học tập cho học sinh và từng bước nâng cao chất lượng bộ môn đòi hỏi mỗi người giáo viên là một tấm gương đạo đức về tính tự học và tự sáng tạo, phải tìm tòi, đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với thực trạng của nhà trường, địa phương, trình độ học thức của học sinh  để có được hiệu quả cao nhất.
Trong quá trình dạy học áp dụng việc tổ chức hoạt động nhóm phù hợp với các đối tượng học sinh trong giờ thực hành tôi nhận thấy rằng các em thực hiện các kĩ năng cơ bản trên máy thành thạo, tích cực, tự giác, có tinh thần sáng tạo và tư duy độc lập trong các giờ học và các em áp dụng được nhiều kiến thức được học vào cuộc sống hàng ngày. Nếu áp dụng phương háp dạy học này trong những giờ thực hành của các khối lớp khác tôi tin chắc rằng nó sẽ góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng bộ môn.
2. Kiến nghị:
Để thực hiện tốt một tiết dạy thực hành tin học phù hợp với các đối tượng học sinh trong các nhà trường, Tôi xin đề xuất một số kiến nghị sau đây :
* Đối với Bộ Giáo dục- Đào tạo:
Cần nghiên cứu lồng ghép việc giáo dục, giảng dạy, đổi mới phương pháp, tư duy một cách căn bản, chính quy vào các môn học.
* Đối với phòng Giáo dục-Đào tạo 
Cần gắn nội dung cụ thể cho cán bộ giáo viên và các em học sinh, cuối năm đánh giá kết quả làm căn cứ để đánh giá cán bộ viên chức và hạnh kiểm của học sinh.
Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát đối với toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong nhà trường và lấy chất lượng học sinh để làm nòng cốt đánh giá.
* Đối với giáo viên tham gia giảng dạy:
- Thiết kế bài dạy phù hợp với nhiều đối tượng học sinh.
Giáo viên phải nắm bắt đối tượng học sinh về kĩ năng thực hành và phân loại đối tượng rõ ràng, chính xác.
- Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp.
Giáo viên cần đưa ra hệ thống bài tập thực hành, yêu cầu về các kĩ năng sát với từng đối tượng học sinh.
Điều hành các hoạt động của học sinh một cách linh hoạt, tạo cơ hội cho các đối tượng học sinh được thực hành
- Đánh giá và theo dõi kết quả học tập theo từng đối tượng học sinh, khen những học sinh thực hành tốt, công bằng, nghiêm túc, nhắc nhở những học sinh thực hành chưa tốt, chưa nghiêm túc.
	Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng thành công vào dạy tin học góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Tôi mong muốn các biện pháp nêu trên được áp dụng rộng rãi trong trường để góp phần tăng nhanh hiệu quả dạy và học môn tin học ở tiểu học 
Đạt Hiếu, ngày tháng 02 năm 2018
 NGƯỜI VIẾT ĐỀ TÀI	
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách Cùng học Tin học ( Dành cho Tiểu học Quyển 3,4,5) 
Chuẩn kiến thức – kỹ năng tin học ( Tập 1)
Sách bài tập Tin học (Dành cho trung học cơ sở) – Quyển 2
Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giảng dạy của Tác giả: Trần Thiện Thành, Đại học sư Quốc gia Hà Nội
Công nghệ thông tin và nhưng điều áp dụng trong ngành Giáo dục và Đào tạo thời kỳ mở cửa của tác giả Nguyễn Anh Châu, Đại học Quốc gia Hà Nội