Sáng kiến kinh nghiệm SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tiết thực hành trên máy tính trong môn Tin học cho học sinh Lớp 3

 Quy định về cách hiển thị thông tin trong mỗi slide.
Bước 6; Quy định hình thức chuyển đổi giữa các slide, hiệu ứng cho mỗi đối tượng. Tránh sử dụng quá nhiều hiệu ứng sẽ gây rối trong bài giảng làm phân tán sự tập trung của các em.
Bước 7: Trình chiếu thử, chính sửa và đưa vào sử dụng.
Tôi luôn xác định nhưng nội dung trong các slide chỉ là dàn ý, trong quá trình dạy tôi vẫn sử dụng kết hợp bài giảng với bảng viết và các phương pháp dạy học một cách linh hoạt để tăng cường tính chủ động cho học sinh trong quá trình dạy học. Trong sách giáo khoa có những thuật ngữ khiến học sinh khó
hiểu, tôi phải đọc mẫu, giới thiệu cách đọc và hướng dẫn cho các em đọc theo.
Ví dụ: Mario: đọc là Ma–ri-ô
Ngay từ những bài học đầu tiên, tôi chỉ cho học sinh nhận biết, phân biệt hình dạng của máy tính để bàn, máy tính xách tay.
Ví dụ: Bài: Làm quen với máy tính
Máy tính để bàn và máy tính xách tay có bốn bộ phận cơ bản: Thân máy, màn hình, bàn phím, chuột máy tính hoặc vùng cảm ứng chuột. Máy tính xách tay có thể gấp lại cho gọn. Bàn phím, vùng cảm ứng chuột được gắn liền với thân máy. Vùng cảm ứng chuột có chức năng như chuột máy tính
Ví dụ: Bài: Sử dụng chuột máy tính
Tôi đã hướng dẫn các em nhận biết được vị trí các nút của chuột,có mấy loại cuột, cầm chuột đúng cách bằng cách cho học sinh quan sát trực tiếp ngay trong giờ dạy lý thuyết.
Khi giới thiệu về con chuột máy tính, tôi mô tả con chuột có mấy loại và trên thân con chuột có những phím nào, chức năng của các phím đó, tay và các ngón tay đặt lên con chuột ra sao. Các em quan sát thao tác của cô giáo khi sử dụng chuột trong quá trình học tập.
Tôi luôn kết hợp giờ lý thuyết và giờ thực hành sao cho phù hợp. Không xem nhẹ giờ lý thuyết thì thực hành mới tốt được cũng như khi học thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu về lý thuyết.
Khi dạy thực hành, tôi có giao bài tập cho học sinh cụ thể, rõ ràng, kết hợp với kiến thức ở bài học trước. Trong khi thực hành nếu em nào chưa thực hành được, tôi tiếp tục hướng dẫn hoặc cầm tay em học sinh đó và hướng dẫn các thao tác.
Khi học sinh hoàn thành tốt bài thực hành tôi có khen ngợi. Đây là một hình thức động viên cần thiết. Qua đó đẩy sự ham học hỏi của học sinh. Ngoài ra, tôi cũng có sửa, nhắc nhở những học sinh chưa hoàn thành bài tập.
Kết quả: Kế hoạch bài dạy, bài giảng điện tử cần được thiết kế phù hợp với đối tượng học sinh.
Giải pháp 4: Giảng dạy lý thuyết và thực hành giúp học sinh nắm vững kiến thức
Mục tiêu: Học sinh nắm vững kiến thức môn tin học lớp 3
Cách tiến hành: Học sinh tiểu học là lứa tuổi mà tâm lý chưa phát triển, khả năng diễn đạt còn kém. Nếu học lý thuyết thôi thì học sinh rất mau
quên. Môn Tin học là môn mới mẻ, xa lạ và có nhiều khái niệm trìu tượng đối với học sinh, đòi hỏi rất nhiều kỹ năng sử dụng máy tính nhanh chóng và chính xác. Vì vậy, phương pháp dạy học lý thuyết kết hợp với thực hành là phương pháp mới đối với các môn học khác, nhưng đối với môn Tin học ở cấp tiểu học
thì phương pháp này không thể thiếu. Đây là phương pháp dạy học chủ đạo trong môn Tin học.
Ví dụ: Khi dạy nội dung tắt máy an toàn nếu yêu cầu học sinh trình bày cách tắt máy an toàn bằng lý thuyết thì đây là yêu cầu rất khó ngay cả đối với học sinh hoàn thành tốt. Do các em không nắm được các bước thực hiện khi tắt máy. Tôi đã chiếu lên màn hình ti vi, hướng dẫn các em thao tác tắt máy, sau đó tôi sẽ cho học sinh thao tác luôn trên máy tính của mình .Vì vậy, dạy học lý thuyết gắn liền với thực hành trên máy tính là điều kiện rất quan trọng để học sinh hình thành kỹ năng cho mình.
Giáo viên chỉ dạy lý thuyết mà không chú trong đến thực hành thì sẽ không khắc sâu được kiến thức đồng thời học sinh không biết được sự hấp dẫn của CNTT.
+, Giáo viên: cần phải chuẩn bị kĩ tiến trình bài thực hành, lựa chọn nội dung phù hợp với từng lớp. Giáo viên cần chuân bị thêm nội dung nếu có những em thực hành xong nhiệm vụ rồi mà vẫn còn thời gian.
+, Học sinh: Các em cần phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp, phải mang đầy đủ sách, vở ghi.
Trong tiết thực hành, Giáo viên có thể sử dụng màn hình ti vi, hướng dẫn các em cách làm để học sinh quan sát sau đó cho các em thực hành như cô giáo vừa làm. Giáo viên cần phải quan sát thường xuyên trong phòng máy bởi vì một số em sẽ tranh thử chơi trò chơi hoặc thực hành không đúng yêu cầu của giáo viên đưa ra.
Giáo viên phải có hệ thống các bài tập thực hành từ bài tập đơn giản đến
phức tạp giúp học sinh hiểu sâu hơn, tiếp thu bài nhanh chóng, hiệu quả hơn. Tôi giao bài tập cho các em theo năng lực từ mức thấp đến mức cao, từ những bài dễ đến những bài khó
Ví dụ: Bài: Bàn phím máy tính
Tôi giúp học sinh tiếp thu được những kiến thức sau:
+, Biết: chỉ ra được khu vực chính của bàn phím, nhận biết được các hàng phím và biết sử dụng bàn phím.
+, Hiểu: Học sinh hiểu được bản chất của vấn đề, vì sao chữ lại hiển thị trên màn hình. Khu vực chính bàn phím gồm 5 hàng phím: hàng phím số và kí
hiệu, hàng phím trên, hàng phím cơ sở, hàng phím dưới, hàng phím dưới chứa dấu cách.
+, Vận dụng: Học sinh biết đặt tay theo đúng vị trí trên bàn phím. Khi chờ gõ
phím, các ngón tay đặt trên hàng phím cơ sở, hai ngón trỏ đặt trên phím F và J
Khi giao bài thực hành cho học sinh thì các bài tập không quá dài,cần
ngắn gọn, dễ hiểu và nâng từ mức đơn giản đến phức tạp.Ngoài ra, tôi cũng kết hợp với những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng vào bài học mới.
Ví dụ: Bài: Soạn thảo văn bản
Ở tiết thực hành, để có thể nắm bắt được nội dung bài học một cách nhanh chóng và hiệu quả. Cụ thể tôi sẽ hướng dẫn học sinh thực hành luyện gõ bàn phím với phần mềm ở mức dễ (Easy).
Sau khi học sinh qua mức dễ (Eassy), tôi sẽ cho học sinh chuyển sang mức trung bình (Medium). Mức này các chữ cái bắt đâu tăng nhanh hơn mức trước.
Khi học sinh đã chơi thành thạo, tôi bắt đầu cho luyện gõ 10 ngón bằng trò chơi ở mức khó (Hard). Các chữ hiện trên màn hình sẽ chạy nhanh. Đối với mức này nếu học sinh nào mới làm quen thì không gõ phím kịp được.
Kết quả: Giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành giúp học sinh nắm vững kiến thức
Giải pháp 5: Tổ chức các hoạt động học tập bằng hình thức trò chơi để thu hút học sinh cùng tham gia.
Mục tiêu: Tổ chức cho học sinh củng cố qua trò chơi. Học sinh sẽ hứng thú, nhớ lâu, thoải mái,
*Cách tiến hành: Thông qua các hoạt động trò chơi để các em tiếp thu và hiểu bài tốt, đồng thời hình thành cho các em kỹ năng sử dụng máy tính. Từ đó các em được tăng cường rèn luyện các kiến thức, vừa được học, vừa được chơi
các em sẽ nhớ bài tốt hơn.
Ví dụ: Trò chơi câu hỏi Quiz
Học sinh sẽ được thao tác trên máy tính qua đường link mà tôi đã gửi vào máy cho các em. Khi các em trả lời đúng câu hỏi thì số điểm sẽ được hiển thị
trên màn hình, tương tự khi trả lời sai cũng như vậy. Học sinh nào trả lời đúng và nhanh nhất thì sẽ là người chiến thắng.
Ví dụ: Bài tập hội thoại.
Tôi sẽ chuẩn bị những câu hỏi liên quan đến chương trình môn tin học lớp 3, sau đó sẽ chiếu lên màn hình ti vi, học sinh sẽ xung phong đứng tại chỗ để trả lời các câu hỏi. Mỗi câu hỏi tôi gọi một em đứng lên trả lời. Nếu học sinh trả lời đúng phần thưởng sẽ là những tràng vỗ tay hoan hô của các bạn cùng lớp.
Qua hoạt động học tập này. Không những học sinh hiểu được bài học mà còn bị cuốn mình vào bài học lúc nào không hay. Như vậy sẽ tạo cho học sinh môi trường thoải mái, vui vẻ. không bị áp lực trong việc học hành. Đúng như câu: “ học mà chơi, chơi mà học”
Kết quả: Tổ chức các hoạt động học tập bằng hình thức trò chơi để thu hút học sinh cùng tham gia.
Giải pháp 6: Phối kết hợp với phụ huỳnh rèn ý thức tự giác làm bài tập và thực hành ở nhà của học sinh.
*Mục tiêu: Phối hợp với phụ huynh rèn ý thức học môn Tin học để các e củng cố kiến thức đã học nắm bài chắc chắn.
Cách tiến hành: Ở lớp 3, đôi khi các em còn mải chơi, chưa chú ý đến học tập. Việc phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh học sinh là điều hết sức cần thiết, đồng thời tạo được môi trường thuận lời cho việc phát triển nhân cách của học sinh giữa nhà trường và gia đình.
- Đối với những em chưa làm bài, tôi sẽ trao đổi với phụ huynh để phụ huynh nắm bắt được tình hình học tập của con cũng như nhắc nhở, đôn đốc các em học tập khi cô giáo cho làm bài tập hay bài thực hành. Để các em trau dồi thêm kiến thức, thao tác đúng cách vì thời gian trên lớp mỗi tuần chỉ có 01 tiết. mỗi tiết 35 phút. Thời gian quá ít. Nếu chỉ học lý thuyết và thực hành trên lớp mà về nhà không làm thêm thì theo tôi là chưa đủ.
Ví dụ:
+, Tôi sẽ vào nhóm zalo của các lớp để thông báo những thông tin, thông báo những thông tin cần thiết của môn Tin học để tất cả phụ huynh đều nắm
được như: Học sinh quên sách vở, chưa chú ý trong quá trình học, kiểm tra học kì,
+, Phụ huynh học sinh phải đặc biệt qua tâm đến việc học và tự học ở nhà. Phải có góc học tập, dù là nhỏ. Nên tạo cho các em thói quen tập trung ngồi học tập, học thuộc bài và học hết bài cô giáo giao về rồi mới đi chơi.
- Đối với học sinh có năng khiếu môn tin: tôi sẽ giao thêm bài nâng cao để các em làm. Trong quá trình làm, chỗ nào không hiểu, tôi sẽ hướng dẫn để các
em nắm được bài học.
Kết quả: Phối kết hợp với phụ huỳnh rèn ý thức tự giác làm bài tập và thực hành ở nhà của học sinh.
Giải pháp 7: Động viên, khen thưởng học sinh có thành tích
Hiểu được tâm lý của học sinh. Tôi đã động viên, khen thường các em kịp thời bằng cục tẩy, cái bút, cái thước, hoặc khích lệ bằng lời nói, bằng cái ôm âu yếm, một cái rê tay hay bằng tiếng vỗ tay,. Bên cạnh việc khen thưởng tôi cũng luôn nhắc nhở các em tích cực, chịu khó xây dựng bài trong các giờ học
trên lớp. Giúp bầu không khí của lớp học sẽ hứng khởi trong cả tiết học.
Kết quả: Học sinh sẽ thích thú, hăng say với môn học.
Kết quả sau khi áp dụng sáng kiến.
Sau khi áp dụng sáng kiến trên vào giảng dạy môn Tin học lớp 3 tại
trường tiểu học Đồng Thái- Ba Vì- Hà Nội, tôi khảo sát lại 36 em học sinh lớp 3A tại thời điểm tháng 4/2023 và kết quả như sau:
MỨC ĐẠT
ĐƯỢC
SỐ LƯỢNG
TỶ LỆ (%)
Hoàn thành tốt
28
77,8
Hoàn thành
8
22,2
Chưa hoàn thành
0
0
Tổng số học sinh
36

Qua bảng số liệu trên cho thấy, khi vận dụng các giải pháp trên vào dạy học Tin học lớp 3. Hiệu quả mang lại rõ rệt, các em học sinh có sự thay đổi.
Trong giờ học sổi nổi, hiệu quả, học sinh hứng thú học tập. Từ việc thao tác với máy tính còn chậm thì nay các em đã tự tin ngồi trước máy để học và thực thành. Không những các em nắm được kiến thức mà thấy các em còn phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn. Đa phần là các em thuộc bài và làm được ngay trên lớp, giảm thiếu tối đa việc học o nhà.
So sánh bảng kết quả sau khi áp dụng sáng kiến tôi thấy:
+, Mức đạt được hoàn thành tốt tăng: 66,7%
+, Mức đạt được hoàn thành tăng: 33,3%
+, Mức đạt được chưa hoàn thành thực sự giảm rõ rệt :36,1%
Học sinh tham gia cuộc thi “ Tin học trẻ” cấp trường có81 em, 10 em điểm cao nhất được nằm trong top 10, trong đó có 3 em được tham gia thi Huyện.
Hiệu quả sáng kiến.
Hiệu quả về khoa học.
Qua tìm hiểu được tâm lý học sinh tiểu học, tôi đã đưa ra các giải pháp hiệu quả.
Khơi dậy sự tò mò và sự ham muốn khám phá về công nghệ và máy tính ở học sinh lớp 3
Phát triển kỹ năng cơ bản về sử dụng máy tính và các ứng dụng cơ bản
Khuyến khích sự sáng tạo và hợp tác thông qua các hoạt động thực hành và dự án sử dụng công nghệ
Hiệu quả về kinh tế
- Giải pháp này không tốn kém về mặt kinh phí, sáng kiến có hiệu quả trước hết đem lại lợi ích cho học sinh học môn Tin học nói riêng và cho ngành giáo dục nói chung.
Hiệu quả về xã hội
Sáng kiến này được áp dụng nhằm nâng cao trách nhiệm của giáo viên trong quá trình giảng dạy trong thời đại 4.0 hiện nay.
Trách nhiệm của phụ huynh: Đôn đốc, nhắc nhở các con học môn Tin học
Trách nhiệm của học sinh: có ý thức học tập môn Tin học hơn.
Tính khả thi (khả năng áp dụng vào thực tiễn công tác của đơn vị, địa phương):
-Tính ứng dụng rộng rãi: Sáng kiến này được áp dụng rộng rãi trong nhà trường, Giúp học sinh phát triển kỹ năng Tin học cơ bản cũng như hiểu biết cơ bản về kinh tế, một lĩnh vực rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày.
Tính linh hoạt: Sáng kiến này có thể điều chỉnh để phù hợp với các đơn
vị hoặc địa phương.
Thú vị và hấp dẫn: Sáng kiến này giúp tạo ra một môi trường học tập thú vị và hấp dẫn cho học sinh.
Thời gian thực hiện đề tài, sáng kiến.
Đề tài nghiên cứu thực hiện từ tháng 09/2023 đến 04/2024
Kinh phí thực hiện đề tài, sáng kiến.
Kinh phí không tốn kém. Khi động viên, khen thưởng kịp thời học sinh chi phí mua đồ dùng học tập khoảng vài chục nghìn đến vài trăm nghìn.
PHẦN III. KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT
Về phía Phòng Giáo dục và đào tạo:
Hàng năm PGD nên có kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng trong hè cho giáo viên tin học để giáo viên được học tập và tiếp cận với các phương pháp dạy học mới.
Về phía nhà trường:
Môn tin học là môn chủ yếu thực hành trên máy tính là dụng cụ học tập có giá trị cao về vật chất do đó cần có sự quan tâm đúng mức của các cấp các ngành và nhà trường tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn tin học để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt nhất.
Nhà trường có ý kiến với cấp trên hàng năm nên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng trong hè cho giáo viên tin học để giáo viên được học tập và tiếp cận với các phương pháp dạy học mới.
Về phía giáo viên:
Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài .
Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ
Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác.
Tích cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nâng cấp máy, trang thiết bị dạy học.
Về phía phụ huynh học sinh:
Cần có sự quan tâm đúng mực quản lý thời gian và tạo điều kiện mua sắm máy tính để các em thực hành ở nhà.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tiết thực hành trên máy tính trong môn tin học cho học sinh lớp 3”, rất mong sự góp ý, trao đổi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất nhằm giúp học sinh có hứng thú, ham mê học bộ môn tin học.
Ngày 20 tháng 04 năm 2024
XÁC NHẬN CƠ QUAN	Người viết sáng kiến
(Ký tên, đóng dấu)	(Ký tên)
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH CHỨNG
Giải pháp 1: Tạo tâm lý thoải mái cho học sinh
Hình ảnh các em học sinh các tiết học
Giải pháp 2: Xây dựng ý thức học tập cho học sinh.
Hình ảnh cô giáo đang hướng dẫn học sinh tư thế ngồi đúng
Giải pháp 3: Kế hoạch bài dạy, bài giảng điện tử cần được thiết kế phù hợp với đối tượng học sinh
Kế hoạch bài dạy	Bài giảng điện tử
Máy tính để bàn và máy tính xách tay	Chuột có dây và chuột không dây
Chuột máy tính	Cáchcầm chuột
Giải pháp 4: Giảng dạy lý thuyết và thực hành giúp học sinh nắm vững kiến thức
Khu vực chính của bàn phím
Mỗi ngón tay tương ứng với một số phím
Hình ảnh mức dễ (Eassy) trong phần mềm Tux Typing
Hình ảnh mức trung bình (Medium) trong phần mềm Tux typing
Hinh ảnh mức khó (Hard) trong phần mềm Tux typing
Học sinh trường tiểu học Đồng Thái đang thực hành
Giải pháp 5: Tổ chức các hoạt động học tập bằng hình thức trò chơi để thu hút học sinh cùng tham gia.
Trò chơi câu hỏi Quiz
Bài tập hội thoại