Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp một số phần mềm hỗ trợ soạn giáo điện tử

n còn có thể tận dụng lại các bài giảng đã có trên những định dạng khác như PowerPoint, PDF, Flash, HTML, Audio, Video vào nội dung bài giảng của mình.
Tương tự Slide Master trong PowerPoint, việc xây dựng Slide Master trước khi đưa nội dung vào sẽ giúp chúng ta sắp xếp, tổ chức bài giảng hợp lý hơn.
LectureMaker có sẵn các bộ công cụ soạn thảo trực quan cần thiết để tạo bài giảng điện tử như: soạn thảo công thức toán học, vẽ biểu đồ, vẽ đồ thị, tạo bảng, text box, và các ký tự đặc biệt; có thể chèn nhiều loại nội dung đa phương tiện vào bài giảng của mình như: hình ảnh, video, âm thanh, flash...
 Giao diện và các Menu của Lecture Maker:
 Giao diện:
1
2
3
4
Vùng 1: Chứa các Menu và các nút lệnh của chương trình. Vùng 2: Chứa danh sách các Slide trong bài giảng.
Vùng 3: Vùng thao tác của Slide đang được chọn (gồm các đối tượng: văn bản, hình ảnh, phim...)
Vùng 4: Danh sách các đối tượng có trong Slide đang được chọn.
 Các Menu:
- Menu LectureMaker
(Góc trên cùng ở phía trái cửa sổ)
Kích đơn chuột trái vào sẽ xuất hiên các lệnh:

Tạo
Mở các File đã Đóng File đang
Lưu File (phần mở rộng
Lưu File dạng
In
- Menu Home chứa các nút lệnh:
+ Clipboard: Cắt (cut), Dán (Paste), sao chép (copy), Gán thuộc tính cho đối tượng (Attribute).
+ Slide: Tạo Silde mới (New slide), Sao chép Slide (Copy Slide), Nhân đôi Slide (Duplicate Slide), Xóa Slide (Delete Slide).
+ Font: Định dạng Font.
+ Paragraph: Canh chỉnh đoạn văn bản.
+ Draw: Vẽ.
+ Edit: Canh chỉnh đối tượng (Order), Chọn đối tượng (Select)...
Menu Insert chứa các nút lệnh:
Menu Control chứa các nút lệnh:
ðiều khiển thuộc tính của ñối tượng
Hiệu ứng cho
Chuyển ñổi các File Video,
Menu Design chứa các nút lệnh:
Slide Setup: thay đổi các thuộc tính cho Slide
Menu View chứa các nút lệnh:
Run Slide (Các chế độ trình chiếu bài giảng):
+ Run All Sile: Trình chiếu tất cả Slide (Bắt đầu từ Slide 1 hoặc gõ phím F5)
+ Run Curent Slide: Trình chiếu từ Slide hiện hành.
+ Run Full Screen: Trình chiếu đầy màn hình.
+ Run Web: Trình chiếu dạng Web.
View Slide: Xem Slide theo độ phóng to, thu nhỏ...
Silde Master: Thiết lập và chỉnh sửa Slide Master (Thao tác chỉnh sửa sẽ ảnh hưởng đến tất cả Slide Body).
View HTML tag: xem các tag trong mã HTML.
Show/Hide: Ẩn - hiện thước và đường lưới, thanh trạng thái.
Window: Sắp xếp cửa sổ các File đang cùng mở.
Menu Format chứa các nút lệnh:
+ Chỉnh tranh ảnh, phim, canh chỉnh và tạo hiệu ứng cho đối tượng trong Slide, nếu trên thanh Ribon không hiển thị đầy đủ các nút lệnh liên quan đến đối tượng trong Slide thì hãy kích đúp chuột trái vào đối tượng
 Hướng dẫn tạo nút lệnh trong LectureMaker:
Sử dụng chuột trái chọn nút lệnh Inserttrên thanh Menu(1) ---->button rồi chọn tiếp 1 trong 2 loại nút:
General Button: dùng tạo một nút nhấn có chức năng bất kỳ.
Navigation Button: dùng tạo các nút nhấn có chức năng di chuyển giữa các slide, chạy, ngừng hoặc thoát khỏi bài giảng.
Tạo các nút nhấn có chức năng di chuyển giữa các slide, chạy, ngừng hoặc thoát khỏi bài giảng.
Chọn menu Insert / Button / Navigation Button (hình 3)
Hình: Tạo các nút di chuyển
Navigation Button:dùng để lựa chọn các nút nào sẽ xuất hiện.
Nút Home: có chức năng quay về slide
đầu tiên.
Nút Previous: quay về slide trước đó. Nút Repeat: trình bày lặp lại slide này. Nút End: đi tới slide cuối cùng.
Nút Next: đi tới silde kế tiếp. Nút Exit: thoát khỏi bài giảng.
Nếu chúng ta muốn có tất cả các nút trên, thì chọn nút Select All.
Button Shape: cho phép lựa chọn các hình dáng và màu sắc từ 20 mẫu có sẵn của chương trình.
Khu vực: dùng để quyết định sự xuất hiện của các nút trên các slide
Apply to all slides: áp dụng các nút ở phần trên vào tất cả các slide của bài giảng.
Apply to new slide: chỉ áp dụng lựa
chọn bên trên cho slide đang hiện hữu và các slide sẽ tạo ra sau slide này.
Tạo nút lệnh có chức năng bất kì:
Chọn menu Insert \Button\General Button
Đưa trỏ chuột vào Slide (lúc này trỏ chuột có dấu
+) nhấn chuột và rê vẽ hình chữ nhật của nút lệnh.
---> Chọn Menu Home để thay đổi màu và cỡ chữ cho nút lệnh với tên mặc định là Button.
----> Kích chuột phải vào nút lệnh và chọn Object property bằng chuột trái
---> Hộp thoại Object
Sửa tên nút lệnh thay cho chữ Button.
Chọn loại nút.
màu sắc nút lệnh khi chưa đưa chuột lên nó. màu sắc nút lệnh khi đưa chuột lên nó.
Màu sắc nút lệnh khi đã kích chuột.
Lựa chọn các hành động khi nút lệnh bị kích chuột. (Xem **)
Chọn Slide liên kết tương ứng với hành động được chọn.
** Các hành động khi nút lệnh bị kích:
Show hidden object: Hiện một đối tượng bị ẩn
Call Group: gọi một nhóm các đối tượng
Go to the previous slide: di chuyển đến slide liền trước slide hiện tại.
Go to the next slide: di chuyển đến slide liền sau slide hiện tại.
Go to the first slide: di chuyển đến slide đầu tiên trong bài giảng.
Go to the last slide: di chuyển đến slide cuối cùng.
Go to the specified slide: di chuyển đến 1 slide bất kỳ.
Go to the current slide: lặp lại slide hiện tại.
Go to the last viewed slide: quay lại slide vừa xem trước đó.
Chain and run other lecture file: thay thế file bài giảng hiện tại bằng một file bài giảng LectureMaker
khác.
Another file (.exe,.html,): chạy một chương trình khác (có định dạng
.exe), một trang web hay một file có định dạng bất kỳ.
URL Link(_new): mở một trang web trong một cửa sổ mới.
Exit the program: thoát khỏi bài giảng.
Download file in web browser: tải file từ trình duyệt web
Download file directly: tải file trực tiếp
URL Link(_self): mở một trang web trong cùng cửa sổ
Close Web Browser Window: đóng cửa sổ trình duyệt web
Check the correct answer: kiểm tra câu trả lời đúng
Pause/Play the program: Tạm ngừng/Hoạt động chương trình.
 Hướng dẫn chèn ảnh, phim...
chèn ảnh: Chọn menu Insert\Image. Xuất hiện cửa sổ
+ Chọn đường dẫn đến Folder chứa File ảnh ở ô Look in(Ví dụ trên D:\Anh3).
+ Kích đúp chuột vào File ảnh cần chèn.
Nếu muốn thu nhỏ ảnh thì kích chuột phải vào ảnh ---> Chọn Object Property ---> kích chọn nút 1/2 ở vùng Change size ---> Ok ---> đưa trỏ chuột vào nút có dấu ô vuông để có mũi tên 2 chiều --->nhấn giữ chuột trái và rê lên theo đường chéo ảnh---> rê ảnh vào trong Slide tại vị trí cần đặt.
Chèn Video:
Chọn menu Insert\Video.
Thao tác còn lại tương tự như chèn ảnh.
Nếu không tìm thấy File Video cần chèn, mặc dù đã tìm đúng đường dẫn thì trong ô File of Type chọn All File (*.*)
Chèn File Flash: Insert\Flash, rồi làm tương tự.
Hướng dẫn nhập File PowerPoint, File có đuôi PDF, Website:
Chọn Menu Insert\Import Document, rồi chọn 1 trong 3:
+ PowerPoint.
+ PDF.
+ Website.
---> Đưa trỏ chuột vào Slide (lúc này trỏ chuột có dấu +), rê chuột vẽ 1 hình chữ nhật. Lúc này xuất hiện hộp thoại tương tự chèn ảnh, Video: Tìm đường dẫn đến tập tin hoặc Website cần nhập vào rồi kích đúp chuột (hoặc kích chuột chọn
---> kích nút Open).
Trong hộp thoại Import , nếu muốn cho File PowerPoint hoặc PDF chạy được trong LectureMaker tại Ô Type chọn As PowerPoint (nếu nhập PowerPoint), hoặc As PDF Document (nếu nhập PDF)----> kích chuột vào nút Import All Slide
Hướng dẫn chèn câu trắc nghiệm:
Chèn câu trắc nghiệm dạng trả lời ngắn:
Chọn Menu Insert
Kích chuột vào gõ câu hỏi
Kích chuột vào gõ trả lời
Muốn thay chữ Submit thành chữ Trả lời thì kích chuột phải vào nó chọn Object Property, hộp thoại hiện lên gõ chữ trả lời thay cho chữ Submit trong ô Button name
Khi chạy chương trình nhấn vào nút Submit (trả lời) để hiện câu trả lời:
VD:
Kích vào nút trả lời thì hiện lên kết quả:
Chèn câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn:
Chọn Menu Insert
Chèn câu dẫn
Chèn các ý lựa chọn
Đáp án đúng ý nào thì dùng chuột kích lên kí tự A hoặc B hoặc C hoặc D để đưa dấu duyệt về ý đó (mặc định đáp án đúng là A
Chạy chương trình: Tương tự ở câu trắc nghiệm ngắn.
Chú ý: Đáp án đúng sẽ được sắp ngẫu nhiên khi chạy chương trình
VD: Câu trắc nghiệm sinh học sau: Ý đúng trong thiết kế là C (Tế bào là ý
đúng)
nhưng khi chạy chương trình đã xáo sang ý đúng khác (Ý A)
Khi đang trình chiếu, kích vào nút trả lời thì chương trình sẽ chọn dấu duyệt vào ý A (Đây là ý đúng).
Qui trình soạn giáo án: Tượng tự như PowerPoint: có 2 cách soạn đó là:
Soạn các Slide tự do.
Soạn theo kiểu thiết kế kịch bản trước trong Slide trong Slide Master để quản lí nội dung bài giảng bởi Slide Master và đảm bảo tính toàn vẹn của bài soạn.
Sau đây là qui trình hướng dẫn soạn thảo theo kiểu tạo Slide Master:
Phân tích các bước chính của bài giảng:
Kiểm Tra.
Bài mới: Giới thiệu bài mới, các nội dung chính của bài.
Củng cố: Sử dụng câu hỏi trắc nghiệm, câu tự luận.
Bài tập về nhà.
Tạo Slide Master để đưa kịch bản của bài giảng vào.
 Tạo File bài giảng mới:
+ Mở LectureMaker, kích đơn chuột vào biểu tượng:
+ 1 menu xổ xuống ---> Chọn SAVE (hoặc CTRL +S): Một hộp thoại lưu hiện ra:
3 . Kích ñơn chuột trái
2 .ðặt tên tập tin
1 .Chọn ñường dẫn
ñến thư mục cần lưu
[FChú ý quan trọng: Khi thiết kế bài giảng, sau khoảng 5 --> 10 phút thì nhấn tổ hợp phím CTRL + S để lưu (đề phòng sự cố mất điện nguồn - Đây là kinh nghiệm chung trong việc tạo mới các loại tập tin).
Tạo Slide Master:
+ Kích đơn chuột trái vào nút lệnh View ---> View Slide Master:
1
2
Lúc này màn hình xuất bên trái 2 Slide:
Title Master: Slide tiêu đề (tương ứng với Template có số 0 sau cùng trong Design\Template)
Body Master: Slide thân của Slide master. Đây là Slide chứa tất cả các kịch bản của thiết kế bài dạy, chỉnh sửa nó sẽ ảnh hưởng đến các slide khác nhưng nó không hiển thị khi Close Slide Master.
+ Tạo thiết kế cho Title Master: theo các bước sau:
Bước 1: Chọn Menu Design----> Template---> Chọn Template có số 0 sau cùng của tên Template
VD: hình dưới tôi chọn template có tên là: NoteBlue0
Bước 2: Nhập tên các tiêu đề bài dạy, tên tác giả. Nếu muốn tạo hiệu ứng thì kích đúp vào các đối tượng Texbox và chọn các hiệu ứng trên thanh Menu.
Tạo thiết kế cho Body Master: Chọn Slide Body Master và làm theo các bước sau:
Bước 1: Chọn Menu Design----> Template---> Chọn Template có số	sau cùng là 1 hoặc 2, hoặc 3 của tên Template tương ứng với Temlate Title Master.
VD: Hình dưới đây tôi chọn NoteBlue3:
Bước 2: Nhập kịch bản bài dạy vào các nút lệnh:
Theo tôi thì nên bỏ những nút lệnh mẫu bằng cách kích chuột vào để xuất hiện các dấu quai vuông và gõ Delete, rồi tạo lại nút lệnh mới bằng cách:
Chọn menu insert\Button: Xem lại cách tạo nút lệnh ở trang 3 của tài liệu này.
[FChú ý quan trọng: Những nút lệnh có màu sắc giống nhau thì:
+ Tạo 1 nút lệnh đầu.
+ Sao chép tạo ra các nút mới bằng cách: Kích chuột trái vào nó để xuất hiện 8 dấu quai, đưa trỏ chuột vào vùng nút lệnh, giữ phím CTRL rồi nhấn chuột và rê sang vị trí mới, kết thúc bằng thả chuột trước khi nhả phím
Kết thúc bước tạo Slide Master: Kích chọn Close Slide Master
Tạo các Slide chứa nội dung bài giảng:
Tạo Slide mới: Chọn menu Home ---> New slide hoặc CTRL + M.
Đưa tranh ảnh, Video vào Slide bằng các thao tác chèn (xem lại trang 5).
Đưa các câu hỏi và các nội dung tương ứng vào Slide: theo tôi thì làm như sau:
+ Chèn 1 Textbox chứa nội dung câu hỏi ---> kích chuột phải vào nó và chọn Hide Object:
Đặt tên trong ô Hide name: ví dụ tối đặt là Hoi_II.1
+ Tạo 1 lệnh để điểu khiển Textbox hỏi xuất hiện khi trình chiếu.
Tên nút lệnh
Nếu kích chuột phải vào nút này --->chọn Object property thì thuộc tính nó có dạng:
Tên nút lệnh
Dạng nút lệnh thay ñổi màu sắc
Hiện ñối tượng ẩn
Kích vào ñây, chọn ñúng tên ñối tượng ẩn cần hiện
Tương tự trên:
+ Tạo 1 Textbox chứa nội dung trả lời tương ứng với câu hỏi, đặt thuộc tính
ẩn với tên liên quan.
+ Tạo nút lệnh hiện câu trả lời.
VD: Khi trình chiếu bài 28 Sinh 11 chuẩn, tôi kích vào nút lệnh câu hỏi (?:II.1) thì màn hình có dạng sau:
Khi kích vào nút lệnh trả lời (TL) thì màn hình trình chiếu có dạng
Chọn Slide 2 ở khuông cửa sổ trái, rồi thực hiện lệnh Copy ---> thực hiện lệnh dán (Paste) để tạo ra Slide mới (Slide 3) và tiến hành chỉnh sửa để tương ứng với nội dung của Slide 3.
Làm tương tự trên để tạo ra Slide mới tiếp theo.
Tạo Liên kết các Nút lệnh ở Slide Master để hoàn chỉnh bài giảng:
Ghi lại tên các Slide chứa nội dung mà các menu thiết kế ở Slide Master cần liên kết đến.
(Dùng phím mũi tên lên, xuống ở khuông cửa sổ phải để thấy rõ nội dung ở
khuông cửa sổ phải)
Chọn lại Menu: View ----> chọn tiếp View Slide Master ---> kích chọn Slide Body Master ---> Kích chuột phải lên từng nút lệnh tạo Menu bài giảng để chọn lên kết đến Sile chứa nội dung chính của bài giảng.
PHầN 2. Giới thiệu một số phần chuyên dụng cho môn học.
(Phần này nội dung chủ yếu được ghi kèm theo đĩa CD)
Phần mềm Vật lí.
Phần mềm PAKMA.
Bản thân PAKMA chỉ là một công cụ mà với sự tìm tòi và sáng tạo thì người sử dụng có thể tạo ra những kết quả phục vụ đúng mục đích trong quá trình giảng dạy, nâng cao hứng thú của học sinh đối với giờ học vật lý và do đó, nâng cao chất lượng dạy và học môn vật lý.
Vì điều kiện phạm vi nghiên cứu của đề tài có hạn, nên quý độc giả muốn tìm hiểu thêm hướng dẫn sử dụng cũng như download phần mềm, hãy vào địa chỉ 
Trong đề tài này, việc nghiên cứu phần mềm Vật lí PAKMA chúng tôi đã ghi cả phần mềm và hướng dẫn sử dụng phần mềm.
Phần mềm Toán học.
Phần mềm Toán học Geometer’s Sketchpad hỗ trợ soạn các bài giảng về Toán học. Đặc biệt nổi bật trong việc soạn các bài giảng về hình học, về đồ thị hàm số.
Ở phần mềm Geometer’s Sketchpad này đã có rất nhiều hướng dẫn sử dụng nên chúng tôi không viết ra trong đề tài này (Các bạn có thể vào  để tham khảo), mà chúng tôi chỉ đưa ra một vài ví dụ sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad tạo ra một số bài tập.
Chương 2. GIỚI THIỆU MỘT SỐ GIÁO ÁN.
(Phần này nội dung được ghi kèm theo đĩa CD)
Giới thiệu giáo án Tiếng anh lớp 7.
Giới thiệu một số phương pháp tạo hoạt động.
Hướng dẫn sử dụng kỹ thuật Trigger tạo hoạt động.
KẾT LUẬN.
Để đào tạo được người học hoàn thiện về thể chất và trí tuệ thì đòi hỏi ngành giáo dục phải không ngừng tìm tòi và đổi mới phương pháp và nội dung dạy học. Trong đề tài nghiên cứu này, chúng tôi nêu lên sự cần thiết của việc dùng máy tính để tạo bài giảng điện tử trong phương pháp dạy học hiện nay. Tuy nhiên trong phương pháp này đang tồn tại một số hạn chế, nhưng đây là hướng tiến tới của giải pháp dạy học hiện đại.
Để có được một bài giảng điện tử sinh động, dễ hiểu, dễ soạn thảo thì đòi hỏi chúng ta cần biết phương pháp soạn một bài giảng điện tử và hiểu biết thêm một số phần mềm chuyên dụng thường dùng.
Đây là một đề tài gần gũi với thực tế, có tính ứng dụng cao trong ngành giáo dục và đào tạo. Vì vậy, trong tương lai tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi nghiên cứu theo hướng tìm hiểu các phần mềm soạn các bài giảng dạy học theo chương trình hóa để ứng dụng cho việc dạy học qua mạng máy tính (E-learning).
Đề tài nghiên cứu có tính mới mẻ nên không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong sự góp ý của quý thầy, cô cùng các bạn bè đồng nghiệp.
Tài liệu tham khảo.
Một số trang web: