SKKN Kinh nghiệm tổ chức hiệu quả các hoạt động trải nghiệm về chủ đề Máy tính và Xã hội tri thức môn Tin học Lớp 10 tại trường THPT Hòa Ninh

ực hóa hoạt động học tập, tích cực tổ chức hoạt động học nhằm hình thành và phát triển năng lực tự học cho học sinh, thực hiện phương châm “học qua làm” [1].
Qui trình thực hiện hoạt động trải nghiệm:
Bước 1: Chuẩn bị
Xác định mục tiêu học tập của bài học.
Lên kế hoạch và lựa chọn các hoạt động trải nghiệm phù hợp với mục tiêu học tập và độ tuổi của học sinh.
Chuẩn bị đầy đủ tài liệu, dụng cụ, vật liệu cần thiết cho hoạt động trải nghiệm. Bước 2: Triển khai
Đưa ra câu hỏi hoặc bài tập để khởi đầu hoạt động trải nghiệm, giúp học sinh tiếp cận với chủ đề bài học.
Giới thiệu và hướng dẫn cho học sinh về hoạt động trải nghiệm.
Cho học sinh thực hiện hoạt động trải nghiệm, giúp họ áp dụng kiến thức đã học vào thực tế, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, tư duy phản biện và làm việc nhóm.
Theo dõi và hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hiện hoạt động trải nghiệm, đồng thời đưa ra các câu hỏi và đề xuất để họ suy nghĩ, đánh giá và phát triển kỹ năng.
Bước 3: Rút kinh nghiệm.
Tổng kết hoạt động trải nghiệm, đánh giá kết quả đạt được và các khó khăn, thách thức trong quá trình thực hiện.
Phân tích và đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu của phương pháp trải nghiệm, học hỏi kinh nghiệm để cải thiện quá trình áp dụng tiếp theo.
Tạo cơ hội cho học sinh chia sẻ và đánh giá kinh nghiệm của mình trong hoạt động trải nghiệm.
CƠ SỞ THỰC TIỄN
Những khó khăn gặp phải đối với hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn tin học
Dạy học trải nghiệm là một phương pháp giảng dạy hiện đại và tiên tiến nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Một số vấn đề thường gặp gồm:
Thiếu tài nguyên: Dạy học trải nghiệm yêu cầu sự cấp thiết các tài nguyên và thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy, nhưng trong một số trường học, tài nguyên vẫn chưa đủ hoặc chưa được cập nhật mới nhất.
Thiếu giáo viên được đào tạo: Dạy học trải nghiệm yêu cầu giáo viên phải có kiến thức về công nghệ và phương pháp giảng dạy, nhưng trong một số trường học,
giáo viên chưa được đào tạo hoặc chưa có kinh nghiệm về việc sử dụng thiết bị thông minh trong giảng dạy.
Thiếu nguồn lực tài chính: Dạy học trải nghiệm yêu cầu nguồn tài chính để mua thiết bị và tài nguyên, nhưng trong một số trường học, nguồn tài chính rất hạn hẹp.
Thiếu định hướng và chiến lược: Cần có một chiến lược và định hướng cho dạy học trải nghiệm môn tin học để đảm bảo sự liên kết và tăng cường hiệu quả giảng dạy.
Thực trạng dạy học trải nghiệm môn tin học tại trường THPT Hòa Ninh, năm học 2021 - 2022
Giảng dạy môn Tin học được thực hiện theo khung chương trình môn Tin học cơ bản, theo PPCT nên giáo viên không đủ thời gian trong khuôn khổ để trải nghiệm kiến thức thực tế.
Phương pháp dạy học thường là giảng giải lý thuyết kết hợp với hướng dẫn các bài tập trên máy tính. Một số học sinh thấy môn Tin học khá khô khan và khó tiếp cận, chưa thấy được các ứng dụng hữu ích của tin học trong cuộc sống.
Giáo viên chưa có đầu tư và chú trọng kiến thức chuyên môn về dạy học trải nghiệm qua các chủ đề môn tin học.
Qua các năm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng việc lồng ghép dạy học trải nghiệm theo chủ đề của bộ môn tin học giúp học sinh khắc sâu kiến thức, tăng khả năng sáng tạo, định hướng nghề nghiệp trong tương lai hiệu quả.
Trước khi áp dụng sáng kiến, tôi tiến hành khảo sát 81 học sinh của 2 lớp 10.1 và 10.4 được kết quả như sau:
TRƯỚC KHI ÁP DỤNG
Các em có thích học môn tin học không?
23 thích
58 hs không thích
Em thích học tin học bằng phương pháp nào?
29 hs chọn Lý thuyết+ Thực hành
52 hs chọn Lý thuyết+ Thực hành+ trải nghiệm thực tế.

GIẢI PHÁP
Phân loại đối tượng học sinh
Phân loại học sinh giúp giáo viên cải thiện chất lượng giảng dạy. Hiểu rõ học sinh, giáo viên có thể áp dụng phương pháp giảng dạy phù hợp
Học sinh có học lực yếu gồm có khả năng ghi nhớ thấp, tiếp thu chậm, lười học: Giáo viên sử dụng ngôn ngữ đơn giản, tạo không khí lớp học thoải mái, không áp lực, sử dụng học liệu đa dạng như hình ảnh, video, âm thanh để dạy những nội dung khó tiếp thu. Động viên học sinh phát biểu, khen ngợi học sinh khi có sự tiến bộ.
Đối với học sinh cá biệt về đạo đức: Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp trách phạt, miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em nhụt chí, xấu hổ. Chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. Giao cho các em đó một chức vụ trong lớp (ví dụ thư ký lớp học) nhằm gắn với các em trách nhiệm để từng bước điều chỉnh mình.
Rèn luyện kỹ năng thuyết trình
Để rèn kỹ năng thuyết trình cho học sinh, có thể thực hiện các bước sau đây:
Cung cấp các kỹ năng cơ bản: Giới thiệu cho học sinh những nguyên tắc cơ bản của thuyết trình, từ cách tạo slide, lựa chọn từ ngữ, cách trình bày, giao tiếp và thuyết phục khán giả.
Cung cấp các câu hỏi và đề tài đã được chuẩn bị: Cho học sinh thực hiện các bài thuyết trình về các đề tài nhất định, giúp rèn luyện kỹ năng tìm kiếm thông tin và phát triển khả năng nghiên cứu.
Thực hành thường xuyên: Tạo ra những cơ hội để học sinh có thể thực hành thuyết trình thường xuyên, có thể bằng tổ chức các buổi thuyết trình nhỏ hoặc cho học sinh chia sẻ câu chuyện, kinh nghiệm của chính mình.
Phản hồi và đánh giá: Cung cấp phản hồi cho học sinh sau mỗi buổi thuyết trình, đây là bước rất quan trọng để học sinh nhận ra những lỗi của mình, từ đó có thể khắc phục và hoàn thiện kỹ năng thuyết trình của mình.
Hỗ trợ từ người thầy: Giáo viên có thể hỗ trợ học sinh bằng cách cung cấp phản hồi cá nhân, cho học sinh những gợi ý hoặc hướng dẫn cụ thể để cải thiện kỹ năng thuyết trình của học sinh.
Tổng hợp các hoạt động trải nghiệm theo đơn vị bài học của chủ đề “Máy tính và xã hội tri thức môn tin học 10”:
Bài 1: Sử dụng smart phone chụp ảnh trường THPT Hòa Ninh, đưa lên google drive bằng link giáo viên gửi.
Mục tiêu: Hoạt động này cho phép học sinh tìm hiểu và trải nghiệm các kỹ năng về sử dụng công nghệ, các phương tiện điện tử và truyền thông, và củng cố hiểu biết về trường học của mình thông qua việc thu thập hình ảnh và chia sẻ thông tin. Ngoài ra, hoạt động cũng có thể giúp các học sinh rèn luyện kỹ năng tổ chức, quản lý thông tin và lưu trữ trên nền tảng điện tử.
Thực hiện:
Bước 1: Chuẩn bị
® Áp dụng trong phần vận dụng của bài 1. Thông tin và xử lý thông tin, Gv giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ở nhà.
® Học sinh chuẩn bị smart phone
Bước 2: Triển khai
® Học sinh sử dụng smartphone chụp ảnh các góc cạnh của trường và nhớ đánh dấu tên địa điểm cho từng tấm ảnh.
® Sau khi đã chụp đủ số lượng ảnh cần thiết, học sinh mở ứng dụng Google Drive trên smartphone và đăng nhập tài khoản Google của mình.
® Học sinh tạo một thư mục mới trên Google Drive và đặt tên cho thư mục đó (Ví dụ: "10.1.NguyenVanA").
® Học sinh tải lên các ảnh đã chụp được vào thư mục đó và đánh dấu tên cho từng tấm ảnh.
® Sau khi hoàn thành, học sinh thông báo cho giáo viên về việc đã tải lên hình ảnh, và giáo viên sẽ kiểm tra lại và đánh giá.
® Trong quá trình chụp ảnh, học sinh cần tuân thủ các quy định và hướng dẫn của nhà trường để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Bước 3: Rút kinh nghiệm
® Giáo viên gọi học sinh trình bày cách thực hiện để kiểm tra, đánh giá, nhận xét ( có thể cho điểm sản phẩm học tập) vào tiết học kế tiếp.
Bài 2: Giới thiệu các thành tựu nổi bật ở một số mốc thời gian để minh hoạ sự phát triển của ngành tin học. (sử dụng powerpoint trình chiếu).
Mục tiêu: Hiện nay trong chương trình giáo dục tin học THPT không có nội dung trình chiếu power point, nhưng tôi nghĩ rằng học PowerPoint sẽ giúp cho học sinh có thể tạo ra các bài thuyết trình chuyên nghiệp và nâng cao kỹ năng giao tiếp. Đây là một công cụ hữu ích không riêng đối với học sinh mà bất kỳ ai cũng nên học để có thể sử dụng trong công việc và cuộc sống hàng ngày của mình. Vì vậy, qua trải nghiệm môn học, tôi muốn hướng dẫn học sinh của mình tiếp xúc, sử dụng phần mềm hữu ích này.
Bước 1: Chuẩn bị:
® Áp dụng trong phần vận dụng của bài 2. Thông tin và xử lý thông tin, Gv giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ở nhà, hoặc liên hệ Gv mượn phòng máy thực hành nếu không có thiết bị.
® Giáo viên hướng dẫn sơ bộ cách cài đặt và sử dụng phần mềm powerpoint
Bước 2: Triển khai:
® Gv giao nhiệm vụ sau khi học xong bài 2, phần vận dụng (hình thức btvn) , phân chia nhóm, phân thời gian thực hiện cho học sinh.
® Hướng dẫn học sinh cách thu thập thông tin, các cột mốc quan trọng, cách chèn âm thanh, hình ảnh, hiệu ứng cho bài thuyết trình thêm sinh động .
® Trong quá trình học sinh thực hiện, gv nhắc nhỡ, động viên, hỗ trợ qua nhóm zalo lớp.
Bước 3: Rút kinh nghiệm:
® Giáo viên gọi học sinh trình bày cách thực hiện để kiểm tra, đánh giá, nhận xét ( có thể cho điểm sản phẩm học tập) vào tiết học kế tiếp.
Bài 3: Thực hiện số hóa văn bản từ định dạng giấy sang file và lưu trữ vào ổ đĩa D (nội dung là phần 1 phân loại và biểu diễn thông tin trong máy tính mà em đã ghi chép), có thể thực hiện bằng nhiều cách nhưng không gõ lại nội dung.
Mục tiêu của hoạt động là hướng dẫn học sinh thực hiện số hóa văn bản từ định dạng giấy sang file, lưu trữ vào ổ đĩa, và đồng thời củng cố kiến thức về phần 1 phân loại và biểu diễn thông tin trong máy tính mà học sinh đã ghi chép. Hoạt động này giúp học sinh hiểu rõ hơn về quá trình số hóa văn bản, các công cụ và phương pháp thực hiện,
và trang bị kỹ năng cần thiết trong việc lưu trữ và sắp xếp thông tin điện tử. Ngoài ra, hoạt động còn cho phép học sinh áp dụng kiến thức đã học vào thực tế và rèn luyện kỹ năng tìm kiếm, chọn lựa và sử dụng các công cụ và ứng dụng phục vụ cho việc số hóa tài liệu.
Bước 1: Chuẩn bị
® Chuẩn bị một máy tính hoặc laptop, hoặc đt thông minh, văn bản giấy
Bước 2: Triển khai
Cách 1: Mở Word trên máy tính, ở tab Insert chọn Pictures > Chọn mục có hình ảnh muốn chuyển đổi > Chọn một hoặc nhiều hình ảnh bạn muốn chuyển > Chọn Insert > Chọn File > Save As để lưu lại > Đặt tên, thư mục lưu trữ, định dạng PDF > Chọn Export
Cách 2: Chuyển file ảnh sang PDF bằng Convertio
Convertio là trình duyệt web cho phép chuyển đổi tập tin của người dùng sang bất kỳ định dạng mong muốn. Phần mềm cam kết không lưu trữ dữ liệu người dùng quá 24 giờ.
Thực hiện: chọn tập tin tải lên từ các nguồn đã hỗ trợ hoặc kéo thả file ảnhàNhấn chọn à Chuyển đổiàNhấn chọn Tải về để lưu về máy tính.
® Lưu file đã chuyển đổi vào ổ đĩa D.
® Bước 3: Kiểm tra và lưu trữ file
® Mở file văn bản trên ổ đĩa D để kiểm tra kết quả chuyển đổi.
® Đặt tên file sao cho dễ tìm kiếm và lưu vào thư mục phù hợp trên ổ đĩa D. Bước 3: Rút kinh nghiệm
® Giáo viên gọi học sinh trình bày cách thực hiện để kiểm tra, đánh giá, nhận xét ( có thể cho điểm sản phẩm học tập) vào tiết học kế tiếp.
® Kiểm tra kết quả chuyển đổi để đảm bảo là file văn bản đã được chuyển đổi đúng.
® Không nên gõ lại nội dung để tránh sai sót và tốn thời gian.
Bài 7. Sử dụng smart phone hoặc máy tính cài đặt ứng dụng google meet, tạo phòng họp, gửi link cho các bạn tham gia, tìm hiểu chức năng của google meet ( Sau khi thực hiện xong, học sinh có thể sử dụng nền tản này để học nhóm khi ở nhà).
Nếu giáo viên yêu cầu học sinh phải thực hiện dự án học tập theo nhóm ngoài giờ lên lớp và học sinh ở các địa điểm khác nhau, sử dụng Google Meet hoặc các nền tảng trực tuyến khác là cách tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại cho các em
Bước 1: Chuẩn bị:
® Áp dụng trong phần vận dụng của bài 7. Thông tin và xử lý thông tin, Gv giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ở nhà, hoặc liên hệ Gv mượn phòng máy thực hành nếu không có thiết bị.
Bước 2: Triển khai
Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng google meet
® Khởi động ứng dụng Google Meet trên điện thoại hoặc máy tính.
® Tạo mới phòng họp bằng cách chọn nút "Bắt đầu hoặc tham gia cuộc họp mới".
® Nhập tên phòng họp và chọn tùy chọn "Bắt đầu cuộc họp".
® Chọn chế độ camera và microphone cho cuộc họp.
® Gửi link cho các thành viên của nhóm và mời giáo viên tham gia vào phòng họp.
® Chờ các thành viên tham gia cuộc họp.
® Thực hiện cuộc họp theo chủ đề đã lựa chọn.
® Trong quá trình học sinh thực hiện, gv nhắc nhỡ, động viên, hỗ trợ qua nhóm zalo lớp.
Bước 3: Rút kinh nghiệm
® Rút kinh nghiệm quá trình thực hiện của học sinh, tuyên dương nhóm thực hành tốt.
® Có thể tìm hiểu thêm các chức năng của Google Meet để tối ưu hóa cuộc họp, đặc biệt là tính năng chia sẻ màn hình.
® Nên chọn thời gian phù hợp cho các thành viên tham gia, tránh cho cuộc họp xảy ra vào thời điểm bận rộn hoặc không thuận tiện
Một số lưu ý:
Giáo viên có thể giao nhiệm vụ cho học sinh trước khi tiến hành bài học, khuyến khích các em đọc sách, tra cứu internet, thảo luận với bạn, hỏi giáo viên khi thắc mắc, giúp học sinh chủ động, sáng tạo hơn trong việc tiếp thu kiến thức.
Hoạt động trải nghiệm nên kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực khác để nâng cao hiệu quả.
Cần phải phân loại đối tượng học sinh để giáo viên giao nhiệm vụ phù hợp và theo dõi, giúp đỡ kịp thời.
KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG:
SAU KHI ÁP DỤNG GIẢI PHÁP
Các em có thích học môn tin học không?
75 thích
6 hs không thích
Em thích học tin học bằng phương pháp nào?
7	hs	chọn	Lý thuyết+ Thực hành
74 hs chọn Lý thuyết+Thực hành+ trải nghiệm thực tế.
KẾT LUẬN
Tôi nhận thấy học sinh thích học môn tin học, phát triển được nhiều kỹ năng, học sinh không áp lực khi học tập nâng cao khả năng sáng tạo, kết quả kiểm tra cuối kỳ 1 của 81 học sinh đều trên trung bình.

Năm học 2022- 2023 trường THPT Hòa Ninh có 2 lớp 10.1 và 10.4 học môn tin học chương trình GDPT 2018 với bảng thống kê điểm thi HK1 100% trên TB, cụ thể như hình sau:
Hình 2-1. Bảng thống kê điểm thi HKI môn Tin Học
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận:
Thông qua hoạt động trải nghiệm, học sinh được trang bị kiến thức phong phú về hoàn cảnh, về môi trường sống, xây dựng những tình cảm đạo đức trong sáng, thân thiện.
Hình thành các kĩ năng sống trong xã hội hiện đại.
Giúp học sinh tự khám phá, phát huy năng lực bản thân và có tác động tích cực đến cộng đồng.
Giúp môi trường học tập trở nên thân thiện, tình cảm hơn.
Làm giảm thiểu những áp lực căng thẳng trong chương trình học.
Bài học kinh nghiệm: tôi sẽ thường xuyên lồng ghép các hoạt động trải nghiệm vào tiết dạy với thời lượng phù hợp.
Kiến nghị:
Để tổ chức các hoạt động trải nghiệm được hiệu quả hơn, chúng ta cần thực hiện các bước chuẩn bị tỉ mĩ, lựa chọn đúng đối tượng tham gia, sử dụng nhiều hình thức trải nghiệm khác nhau để giúp học sinh hiểu rõ về chủ đề. Bằng sự sáng tạo của Giáo viên, có thể nhân rộng mô hình cho các chủ đề khác.
Trong quá trình học tập và giảng dạy, tôi đã đúc kết được kinh nghiệm này và rất mong nhận được sự góp ý từ đồng nghiệp và lãnh đạo nhà trường để làm cho đề tài của tôi hoàn thiện hơn.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Chương trình giáo dục phổ thông môn tin học (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Bộ giáo dục và Đào tạo (2017), Chương trình Giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể.
Bộ giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình Giáo dục phổ thông – Hoạt động trải nghiệm.